Artykuły ILP
Recent Submissions
Displaying 1 - 5 of 67 records
- ItemSzczeliny dla wolnomyślnych powiewów. Polskie taktyki przekładowe dzieł Johna Williama Drapera(Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2023) Makuch, Damian; Uniwersytet WarszawskiThe article outlines the process of translating John William Draper’s historical works into Polish and shows how these translations were evaluated against the background of the reception of the American scientist’s ideas. The author describes the historical conditions for the transfer of Draperism, identifies the translation tactics of Polish translators, and traces how critics with different worldviews reacted to the results of their work. Using this example, he tries to show that in the second half of the 19th century, the Polish (counter)discourse of secularization developed under extremely difficult conditions related to censorship and morality, so the translation tactics of Draper’s historiography can be considered an emancipatory gesture.
- ItemGrobowe milczenie? Postyczniowe głosy na temat Andrzeja Towiańskiego i recepcja jego myśli(Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2023) Makuch, Damian; Uniwersytet WarszawskiThe article discusses the changes in the reception of Andrzej Towiański and Towianism after the January Uprising (until 1882), namely in the period of the Master’s literal and symbolic departure. The author proves that in the times of the Positivist offensive, writers began to verify the harmful myths about the Towianist religious movement and its leader. The period saw the emergence, alongside memoirs and polemical narratives, of attempts to conduct research on Towianism based on preserved documents and historical works. The author shows how the stories shaped by representatives of the intelligentsia were directly connected with new political and anthropological projects, as well as with the assessment and place of religion in the post-January period.
- ItemZmagania Lutosławskiego z idealizmem. Wątek w biografii intelektualnej i kartka z dziejów filozofii narodowej(Wydawnictwo Collegium Columbinum, Uniwersytet w Białymstoku, 2022) Makuch, Damian; Uniwersytet WarszawskiThe author of the paper presents the “conversion” of Wincenty Lutosławski, treated as a transformation of his philosophical views, as well as a fundamental change of life practice. The whole of the argument is based on Lutosławski’s struggle with idealism in the broadest sense of the term, which was an important point of reference throughout his intellectual biography. Chronological tracing of Lutosławski’s early statements shows that the religious-national turn in the life of the NeoMessianist was conditioned, inter alia, by his gradual acquaintance with and discussion of the achievements of the Polish idealists (the national philosophers of the of the mid-century) and his assessment of late nineteenthcentury culture and art, which influenced his reinterpretation of Plato’s philosophy. The conclusions also present a mechanism of worldview amplification characteristic of Lutosławski (called recalibrating incorporation) and demonstrate the importance of philological and diachronic research for the history of philosophy.
- ItemAutorytet profesora. Henryk Struve i jego uczniowie w świetle korespondencji(Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2019) Makuch, Damian; Uniwersytet WarszawskiThe article discusses the relations between Henryk Struve and his disciples in light of their largely unpublished correspondence. Among the participants of the lectures and seminars of this Warsaw academic, we find important figures belonging to several generations of Polish intelligentsia: Stanisław Brzozowski, Bronisław Chlebowski, Piotr Chmielowski, Ignacy Chrzanowski, Bronisław Grabowski, Antoni Lange or Zenon Przesmycki as well as less known persons such as Władysław Borowski, Wacław Chrzanowski and Gerard Uziębło. Bolesław Prus, Kazimierz Twardowski and Jerzy Żuławski can be also considered Struve’s disciples in view of their correspondence. The letters also demonstrate the relations that could be established between an academic and his students and, at the same time, testify what the authority of the Main School and the Imperial University of Warsaw professor meant and how it was maintained in the Polish society of the second half of the nineteenth century.
- ItemTragedia powrotu. Problematyzowanie napięć słowiańsko-germańskich w dyskusjach wokół polskich tragedii historycznych z lat 70. XIX wieku(Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, 2021) Makuch, Damian; Uniwersytet WarszawskiW latach siedemdziesiątych XIX stulecia powstały co najmniej cztery tragedie poświęcone „opłakanemu apostolstwu” germańskiemu na ziemiach słowiańskich w X i XI wieku: „Gero Margraf” Józefa Wojciechowskiego (1840-1879), „Krok, czyli ostatni Arkony książę” Bronisława Komorowskiego (1847-1912), a także „Mściwój i Swanhilda” oraz „Syn Margrafa” Bronisława Teodora Grabowskiego (1841-1900). Interesujące w tym zestawieniu są nie tylko formalna i tematyczna zbieżność utworów oraz zbliżone daty wydania. Wymienione dzieła zostały napisane przez pisarzy urodzonych w latach czterdziestych, w dwóch przypadkach – wychowanków Szkoły Głównej. Przedstawiciele młodego pokolenia na wczesnym etapie swej literackiej działalności odnoszą się do kwestii słowiańskiej, potwierdzając w ten sposób, że zajmuje ona ważne miejsce w światopoglądzie tej generacji. Powrót historycznego tragizmu w tragedii historycznej odsłaniał całe spektrum problemów z polską tożsamością. Zwiastował dylematy, stojące przed młodymi inteligentami, którzy zmagali się z antynomiami modernizującej się świadomości narodowej.