Związek twardości z dobrostanem i stresem w pracy
Abstract
Celem badań była analiza związków między twardością, wsparciem społecznym, stylami radzenia sobie i dobrostanem kierowników o wysokim lub niskim poziomie stresu w pracy. Przebadano 204 mężczyzn. Zastosowano skalę Dispositional Resilience (Bartone 1989), Skalę Wsparcia Społecznego (Cieślak 1995), kwestionariusz CISS (Endler i Parker 1990) Kwestionariusz Postrzeganego Stresu Organizacyjnego (Borucki 1988), oraz szereg narzędzi do pomiaru dobrostanu. Wyniki przeprowadzonych analiz wskazują, że związek twardości ze spostrzeganym wsparciem społecznym oraz ze stylami radzenia sobie ze stresem nie zależy od poziomu stresu wynikającego z pełnienia roli zawodowej. Wysoki poziom twardości związany jest z wysokim poziomem spostrzeganego wsparcia z pracy oraz z dużym nasileniem stylu skoncentrowanego na zadaniu. Zależność taką stwierdzono zarówno przy wysokim, jak i niskim poziomie stresu zawodowego. Również związek dobrostanu z twardością, stylem radzeniem sobie ze stresem i wsparciem społecznym wydaje się niezależny od poziomu stresu. Analizowano 19 relacji, ale tylko trzy z nich zależały od poziomu stresu. W przeciwieństwie do grupy ze słabym natężeniem stresu, w grupie o dużym jego nasileniu, wysoki poziom wsparcia od znajomych związany był z niskim poziomem dolegliwości somatycznych i z wysokim poziomem emocji pozytywnych. Wysoki poziom twardości współwystępował natomiast z dużym nasileniem dolegliwości somatycznych. Uzyskane rezultaty są spójne z wynikami innych badań (por. np. Smith i Mayers 1997), pokazujących, że twardość nie zawsze jest korzystna dla zdrowia.
Description
The aim of the study was to analyze the relationships among hardiness, coping style, perceived social support, and well-being in managers with a high and a low level of job stress. The sample consisted of 204 males. A set of questionnaires was used to assess hardiness (Dispositional Resilience by Bar-tone, 1989), perceived social support (Perceived Social Support Scale by Cieslak, 1995), coping style (CISS by Endler & Parker, 1999), job stress (Perceived Organizational Stress Questionnaire by Borucki, 1988) as well as psychological and somatic aspects of well-being. The results of path analysis showed that regardless of the level of job stress, a high level of hardiness was related to a high level of task-oriented coping style and to a high level of perceived social support from work. The relationships between coping style and well-being remained the same irrespective the level of job stress: a high level of emotion-oriented coping style predicted a low level of well-being (high intensity of somatic complaints and negative emotions). Significant differences between managers with a high and a low level of job stress appeared in 3 out of 19 investigated relationships. Only for those managers who perceived a high level of job stress, social support from friends was related positively to two indices of well-being (positive emotions and lack of somatic complaints). Unexpectedly, hardiness was related to a high level of somatic complaints. That result is in line with other studies (e.g. Smith & Mayers, 1997) showing that strong hardiness is not always beneficial to health.
Keywords
Citation
Cieślak, R., Łuszczyńska, A., Związek twardości z dobrostanem i stresem w pracy, [w:] Psychologia Jakości Życia, T. 1, 2002, nr 1, s. 79-103.