Ad fontes Cathedralis Cracoviensis. Recepcja rękopisu Missale plenarium AKKK Ms 3

Ad fontes Cathedralis Cracoviensis. Recepcja rękopisu Missale plenarium AKKK Ms 3

Abstract

Missale plenarium AKKK Ms 3 to Mszał, czyli księga zawierająca wszystkie teksty, potrzebne do odprawienia liturgii. Nasz bohater to plenarium, czyli „całościowy”. Oznacza to, że oprócz modlitw celebransa, zawiera również teksty śpiewane wraz z ich zapisem neumatycznym. Przyjmuje się zazwyczaj, że ten manuskrypt sporządzony został dla katedry wawelskiej i tam był używany. Książkę otwiera tekst dr Piotra Pajora, wprowadzający nas w tematykę kształtu i rozwoju architektonicznego Katedry wawelskiej w XIV wieku. Pierwszego przedstawienia badanego rękopisu dokonał kodykolog dr Gionata Brusa, który swój artykuł poświęcił zewnętrznemu opisowi księgi. Na szczególną uwagę zasługuje opis wersetów allelujatyczncyh, które świadczą o osobliwościach znajdujących się w repertorium liturgiczno-muzycznym rękopisu wawelskiego. Kolejny artykuł skupia się na iluminacjach, które w omawianej księdze zawierają osiągnięcia iluminatorskie wyrosłe z północnowłoskiego malarstwa miniaturowego oraz dynamicznie rozwijającego się malarstwa czeskiego, zasilanego ożywczymi nurtami francuskimi. Autor tekstu, ks. dr Szymon Tracz, wnikliwie prowadzi czytelnika w świat kolorów, figur, ukrywających treści symboliczne i ideowe, świadczące o wysokiej kulturze intelektualnej pierwszej połowy XIV wieku, której ośrodkiem była krakowska katedra. Kształt liturgii w katedrze wawelskiej w XIV wieku na bazie Missale plenarium Ms 3 przedstawił ks. dr Karol Litawa, co pozwala porównać ją do liturgii rzymskiej, która stanowiła zawsze wzór dla wszystkich kościołów. Kolejne artykuły zawierają bardziej szczegółowe zagadnienia związane z warstwą muzyczną rękopisu. Pierwszy z nich to artykuł dra hab. Jakuba Kubieńca, prof. UJ, który poświęcił swoje badania sekwencjom. Badany Mszał jest jednym z najważniejszych źródeł tego repertuaru na ziemiach polskich. W kolejnym artykule autor prof. Juan Carlos Asensio Palacios pochylił się nad notacją muzyczną w Missale plenarium, pokazując bardzo dokładnie rozliczne jej aspekty oraz wielość rąk skryptorskich lub zastosowanie różnych wariantów zapisu. Ostatni artykuł poświęcony został jednemu z najbardziej ciekawych zjawisk średniowiecznego repertuaru gregoriańskiego, jakim jest likwescencja. Nad tym tematem pochylił się w sposób bardzo wnikliwy i dogłębny prof. Christoph Hönerlage, ukazując okoliczności fonetyczne, które zadecydowały o jej zapisie w omawianym rękopisie.