OPEN Repository

Welcome to OPEN - the Repository of Open Scientific Publications, run by the Interdisciplinary Centre for Mathematical and Computational Modelling, University of Warsaw, previously operating as the CeON Repository. The Repository enables Polish researchers from all fields to openly share their articles, books, conference materials, reports, doctoral theses, and other scientific texts.

Publications in the Repository are indexed by the most important search engines and aggregators and downloaded by users worldwide. We invite you to create an account, deposit your publications, and use the resources of the Repository.

23824 archived items

Institutional Communities

Recent Submissions

Thumbnail Image
Item
Camino de Santiago – Droga św. Jakuba w Polsce
(Wydawnictwo „Bernardinum”, 2013-12-15) Mróz, Franciszek; Mróz, Łukasz; Instytut Geografii, Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie; Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński
W ostatnim dwudziestoleciu Droga św. Jakuba przeżywa imponujący rozwój. Obecnie Camino de Santiago jest nie tylko jednym z najważniejszych, chrześcijańskich szlaków pielgrzymkowych i pierwszym Europejskim Szlakiem Kulturowym, ale także najdłuższym oznakowanym szlakiem pątniczym na świecie. Droga św. Jakuba to szlak pod każdym względem wyjątkowy, określany mianem „najpiękniejszej drogi świata”, „głównego traktu Europy”, „drogi życia”, „drogi wiary” oraz „drogi nawrócenia i pokory”. Od niemal dziesięciu lat, również w Polsce obserwuje się stale rosnące zainteresowanie Szlakiem Jakubowym do Composteli. Obecnie Droga św. Jakuba jest najdłuższym, oznakowanym szlakiem pielgrzymkowym, a zarazem najdłuższym szlakiem tematycznym i kulturowym w Polsce (ryc. 1). Od momentu wytyczenia i oznakowania pierwszego odcinka Drogi św. Jakuba w Polsce (Dolnośląska Droga św. Jakuba – otwarta 24 lipca 2005 r.) do chwili obecnej oznakowano 4725 km polskich odcinków Camino de Santiago. Wynik ten robi imponujące wrażenie na wszystkich, którzy w jakikolwiek sposób zetknęli się z Drogą św. Jakuba. Polska sieć Camino de Santiago łączy przejścia graniczne Polski: z Litwą (Droga Polska), z Ukrainą (Droga św. Jakuba Via Regia), z Niemcami (Dolnośląska Droga św. Jakuba, Droga św. Jakuba Via Regia, Lubuska Droga św. Jakuba i Pomorska Droga św. Jakuba), z Czechami (Żytawska Droga św. Jakuba i Beskidzka Droga św. Jakuba) oraz z Rosją – Obwodem Kaliningradzkim (Pomorska Droga św. Jakuba).
Thumbnail Image
Item
Droga św. Jakuba – Camino de Santiago – najpiękniejsza droga świata
(2013-12-15) Mróz, Franciszek; Mróz, Łukasz; Instytut Geografii, Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie; Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński
The Way of St. James (Spanish: El Camino de Santiago, German: Jakobsweg) is one of the most important Christian pilgrimage routes and the first European Cultural Route. Existing for over 1000 years route, in the last two decades -experience a tremendous growth. The Way of St. James is a route in every respect unique, defined as the most beautiful route in the world and the way of life. Currently, the Camino de Santiago runs through nearly the whole Europe and ends in the Cathedral of Santiago de Compostela. According to the tradition, the relics of St. James – the first martyr among the Apostles, are kept here. Exactly on this pilgrimage route – as Johan Wolfgang von Goethe wrote – European consciousness was born.
Thumbnail Image
Item
Oddziaływanie religijne i kulturowe sanktuarium bożogrobców w Miechowie w latach 1163-1819
(Wydawnictwo Naukowe PAT w Krakowie, 2002-12-15) Mróz, Franciszek; Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński
Sanktuarium Bożego Grobu w Miechowie było jednym z największych ośrodków pielgrzymkowych w Polsce w okresie średniowiecza. Jest to najstarsze sanktuarium Pańskie w Polsce i jedno z dwóch (obok Przeworska) funkcjonujących obecnie sanktuariów Grobu Bożego w Europie. Swoją wysoką rangę zawdzięcza przede wszystkim posiadaniu kaplicy Grobu Chrystusa oraz możliwości uzyskania w nim tych samych odpustów jakie uzyskiwali pielgrzymi w bazylice Grobu Bożego w Jerozolimie. Początki sanktuarium sięgają 1163 r. Wówczas to Jaksa z Miechowa herbu Gryf, wróciwszy szczęśliwie z wyprawy do Ziemi Świętej, postanowił wypełnić ślub i zbudować kościół w swej rodzinnej wsi. Opiekę nad nim powierzył, sprowadzonym z Jerozolimy Kanonikom Regularnym Stróżom Świętego Grobu Jerozolimskiego. Znaczenie sanktuarium w Miechowie podnosiły także odpusty zastępcze, udzielone po opanowaniu Jerozolimy przez muzułmanów. Wierni, udający się do miechowskiej kaplicy Grobu Pańskiego otrzymywali takie same odpusty, jakie zyskiwali pielgrzymi jerozolimscy. Od końca XII do XV wieku rycerstwo polskie ofiarowało sanktuarium bogate jałmużny, w zamian za udzielone odpusty. W 1263 r. papież Urban IV wyjął konwent miechowski oraz podległe mu klasztory w Polsce, Czechach, Rusi, Węgrzech i Niemczech spod jurysdykcji biskupów i postanowił aby podlegał tylko kościołowi jerozolimskiemu. Przywilej ten potwierdził w Awinionie papież Grzegorz XI, w 1372 r. Bogactwo klasztoru i przybywające do sanktuarium pielgrzymki przyczyniły się, że szybko rozwijające się osiedle przyklasztorne otrzymało w 1290 roku przywilej lokacyjny księcia Przemysława II. Rozwój sanktuarium został zahamowany na skutek ogromnego pożaru 19 kwietnia 1745, który strawił całe miasto wraz z kościołem i klasztorem, a ostatecznie kasaty zakonu w 1819 r. W 1852 r. ostatni proboszcz miechowita, ks. Baltazar Chwalbiński, zrezygnował z probostwa. Od tego czasu kościół i duszpasterstwo objęli księża diecezjalni. Trudno jest stwierdzić, jak długo specyficzne dla Miechowa tradycje kultowe, związane historycznie z bożogrobcami przetrwały w duszpasterstwie parafialnym. Najprawdopodobniej zanikły one wraz ze śmiercią ostatnich zakonników.
Thumbnail Image
Item
Turystyka religijna do sanktuariów Pańskich w Polsce
(Wydawnictwo PWSZ w Białej Podlaskiej, 2003-12-15) Mróz, Franciszek; Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński
W opracowaniu przedstawiono formy i wielkość ruchu turystycznego do największych sanktuariów Pańskich w Polsce. Sanktuaria te stanowią 10% ogółu ośrodków pielgrzymkowych w naszym kraju. W opracowaniu przedstawiono również krótką analizę zasięgu przestrzennego oddziaływania wybranych sanktuariów. Sanktuaria Pańskie należą do najstarszych ośrodków pielgrzymkowych w Polsce. Obecnie w Polsce rejestruje się 73 sanktuaria poświęcone Chrystusowi. Znaczna część tych ośrodków powstała w okresie średniowiecza. Najbardziej znane: Święty Krzyż, Miechów, Mogiła, Elbląg, Glotowo, Lublin i Poznań sięgają swoimi początkami XII-XIV wieku. Niemal połowa (47 %) notowanych obecnie sanktuariów Pańskich powstała w XVI-XVIII w., kiedy w Polsce rozwinął się kult Męki Pańskiej. W okresie niewoli narodowej (1795-1918) powstało na ziemiach polskich dziewięć sanktuariów. Po zakończeniu II wojny światowej powstało w Polsce 21 sanktuariów Pańskich, w tym aż 15 sanktuariów Bożego Miłosierdzia. Ośrodki w Kalwarii Zebrzydowskiej i Krakowie-Łagiewnikach posiadają rangę międzynarodową i zaliczane są do najważniejszych centrów pątniczych Europy. Sanktuarium w krakowskich Łagiewnikach jest światowym centrum kultu Bożego Miłosierdzia. Do sanktuariów o randze krajowej zaliczono sanktuarium w Piekarach Śląskich i na Świętym Krzyżu, natomiast do grupy sanktuariów o zasięgu ponaddiecezjalnym zaliczono ośrodki w: Alwernii, Białymstoku, Cmolasie, Częstochowie (Dolina-Miłosierdzia), Glotowie, Kalwarii Pacławskiej, Krakowie-Mogile, Pakości, Nowym Sączu i Wejherowie. Najliczniejszą grupę wśród polskich sanktuariów Pańskich stanowią ośrodki o diecezjalnym (32%) i lokalnym (46%) zasięgu przestrzennym oddziaływania. Współczesna sieć sanktuariów Pańskich w Polsce jest dziedzictwem wielowiekowej tradycji, tworzonej zarówno przez sanktuaria w których czczone są relikwie, cudowne wizerunki Chrystusa oraz kalwarie, kopie kaplic Bożego Grobu i Świętych Schodów. Na rozwój ruchu pielgrzymkowego i turystycznego do omawianych ośrodków w ostatnich latach złożyły się następujące czynniki: walory religijne ośrodków (w przypadku sanktuariów kalwaryjskich połączenie kultu Męki Pańskiej i kultu maryjnego), tradycja pielgrzymowania, walory krajoznawcze oraz bogata historia większości ośrodków, bogaty program duszpasterski, położenie wielu ośrodków na terenie atrakcyjnych turystycznie regionów Polski (m. in. w Karpatach, Górach Świętokrzyskich, na Warmii).
Thumbnail Image
Item
Turystyka rowerowa na Drodze Świętego Jakuba – Europejskim Szlaku Kulturowym
(Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 2012-12-15) Mróz, Franciszek; Mróz, Łukasz; Instytut Geografii, Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie; Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński
Prezentowane opracowanie jest próbą podsumowania działań związanych z powstaniem i rozwojem odcinków Drogi św. Jakuba w Europie i dostosowania ich dla potrzeb turystyki rowerowej. Autorzy opracowania na podstawie badań terenowych oraz wywiadów z zagranicznymi stowarzyszeniami opiekującymi szlakami jakubowymi przeanalizowali liczbę, rodzaj i charakter pielgrzymowania po Drodze św. Jakuba rowerzystów. Wśród osób badających fenomen szlaku jakubowego w Europie panuje dziś zgodne przekonanie, że odrodzenie Drogi św. Jakuba nastąpiło po pielgrzymce bł. Jana Pawła II do Santiago de Compostela w 1982 r. W 1987 r. Rada Europy ogłosiła Camino de Santiago pierwszym kulturowym szlakiem Europy i zachęciła władze regionów do odtworzenia dawnych szlaków pielgrzymkowych. Pierwsze Drogi św. Jakuba zostały odtwarzane na ternie Hiszpanii, a następnie Francji. Camino de Santiago jest szlakiem po którym można pielgrzymować pieszo, rowerem lub konno. Na podstawie analizy danych z Biura Pielgrzymkowego Arcybiskupstwa Santiago de Compostela, można stwierdzić, że w latach 2005-2010 zarejestrowano blisko dwukrotny wzrost liczby pielgrzymujących na rowerze do grobu św. Jakuba (w 2010 r. było to niemal 33 tys. osób). Do najważniejszych odcinków Drogi św. Jakuba w Europie po których poruszają się rowerzyści należy wymienić: EuroVelo 3 zwane Szlakiem Pielgrzymim (EV3 – Pilgrims Route), czy Camino Frances. W Polsce, podobnie jak i w Europie – Drogi św. Jakuba są wytyczone w sposób dostosowany dla potrzeb turystyki rowerowej, jednak nie są to osobne wytyczone trasy rowerowe, a jedynie wspólne szlaki pieszo-rowerowe. W różnych częściach kraju powstają inicjatywy mające na celu rozwój turystyki rowerowej na jakubowym szlaku. Na szczególną uwagę zasługuje projekt „wyznaczenie drogi rowerowej św. Jakuba na Dolnym Śląsku”.

Browse by

Selected filters:
License: Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska Author: Mróz, Franciszek Affiliation: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński
Reset filters