OPEN Repository

Welcome to OPEN - the Repository of Open Scientific Publications, run by the Interdisciplinary Centre for Mathematical and Computational Modelling, University of Warsaw, previously operating as the CeON Repository. The Repository enables Polish researchers from all fields to openly share their articles, books, conference materials, reports, doctoral theses, and other scientific texts.

Publications in the Repository are indexed by the most important search engines and aggregators and downloaded by users worldwide. We invite you to create an account, deposit your publications, and use the resources of the Repository.

23955 archived items

Recent Submissions

Item
Dojazdy do szkół ponadpodstawowych we Wrocławiu
(Polskie Towarzystwo Geograficzne, 2025) Jurkowski, Wojciech; Ilnicki, Dariusz; Uniwersytet Wrocławski, Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego, Zakład Zagospodarowania Przestrzennego
Codzienna mobilność związana z wahadłowymi przemieszczeniami do miejsc pracy i nauki wpływa na tworzenie powiązań funkcjonalnych między miastem a jego otoczeniem. Rozpoznanie kierunków i natężenia tych przemieszczeń stanowi z jednej strony podstawę do efektywnego zarządzania potokami ruchu i równoważenia transportu, a z drugiej przesłankę do delimitacji zasięgu oddziaływania miasta. W niniejszym opracowaniu przedstawiono wyniki pilotażowych badań ankietowych dotyczących dojazdów do szkół, przeprowadzonych wśród 2766 uczniów wrocławskich szkół ponadpodstawowych w 2020 r. Celem badania było określenie rozkładu przestrzennego dojazdów do szkół oraz rozpoznanie zachowań i preferencji transportowych uczniów. Badanie wykazało, że Wrocław był istotnym ośrodkiem szkolnictwa ponadpodstawowego, przyciągającym uczniów zarówno z gmin bezpośrednio sąsiadujących z miastem, jak i z obszarów bardziej odległych, szczególnie położonych w sąsiedztwie linii kolejowych. Zdecydowana większość dojazdów do szkół ponadpodstawowych we Wrocławiu odbywała się przy wykorzystaniu publicznego transportu zbiorowego, często z uwzględnieniem nawet kilku przesiadek. Należy podkreślić, że mimo uciążliwości związanych z codziennym wykorzystywaniem publicznego transportu zbiorowego w dojazdach, jego jakość i funkcjonowanie były na ogół oceniane przez uczniów pozytywnie.
Item
Rozwój i układ przestrzenny szlaków winiarskich w Polsce
(Polskie Towarzystwo Geograficzne, 2025) Kolek, Małgorzata; Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Wydział Gospodarki Przestrzennej i Transformacji Regionów
Celem badań jest diagnoza i ocena dynamiki rozwoju szlaków winiarskich w Polsce oraz określenie ich typów ze względu na układ przestrzenny i wybrane cechy, w tym takie, jak: powierzchnia upraw winorośli, długość szlaku, położenie, dostęp do zbiorników wodnych i ich specyfiki jako produktów turystycznych. Określono również cechy charakteryzujące polskie szlaki winiarskie, wskazując ich podobieństwa i różnice, a następnie przeprowadzono typologię ich układów. W badaniach wykorzystano triangulację metod i technik badań poprzez zastosowanie: metody desk research, analizy danych ilościowych i jakościowych, analizy porównawczej, opartych na danych pozyskanych z Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, dokumentów źródłowych i portali internetowych dotyczących badanych szlaków, Geoportalu oraz telefonicznych wywiadów bezpośrednich. Badania wykazały, że w Polsce obecnie funkcjonuje 11 szlaków winiarskich, które rozwijają się dynamicznie od 2007 r., kiedy powstał pierwszy szlak, a z największą intensywnością powstawały w latach 2020–2024. Różnią się one pod wieloma względami i prezentują różne układy przestrzenne, z których dominujący jest układ złożony, o różnym stopniu rozgałęzienia. Na typ układu ma wpływ przede wszystkim liczba winnic tworzących szlak i ich cechy lokalizacyjne.
Item
50-lat polskiej Olimpiady Geograficznej: idea, realizacja i wpływ na edukację
(Polskie Towarzystwo Geograficzne, 2025) Podgórski, Zbigniew; Uroda, Joanna; Gonet, Adam; Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Wydział Nauk Geograficznych, Bydgoszcz; Uniwersytet Warszawski, Wydział Geologii, Warszawa; Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Warszawa
Olimpiada Geograficzna od 1974 r. stanowi integralną częścią polskiej edukacji. Nawiązując do Jubileuszu 50-lecia Olimpiady Geograficznej, w artykule przedstawiono historię i cele tej Olimpiady oraz jej wkład w popularyzowanie wiedzy geograficznej wśród młodzieży szkolnej. W opracowaniu wykorzystano literaturę, dane źródłowe, zestawienia statystyczne oraz archiwalne materiały dokumentacyjne z zasobów Komitetu Głównego Olimpiady Geograficznej. Zebrane informacje i dane jednoznacznie wskazują na istotną rolę Olimpiady w rozwijaniu zainteresowania geografią, podnoszeniu poziomu wiedzy geograficznej uczniów i jej stosowania w działaniach praktycznych. O skali tego wieloetapowego konkursu geograficznego świadczy udział w zawodach ponad 76 tys. uczniów. Młodzi polscy geografowie prezentują bardzo wysoki poziom wiedzy i umiejętności geograficznych. Ich wysokie kompetencje potwierdzają także sukcesy osiągane na międzynarodowych olimpiadach geograficznych, gdzie zdobyli ponad 110 medali i wyróżnień. Ponadto w opracowaniu zamieszczono informacje i szczegółowe dane odnoszące się do nauczycieli-opiekunów oraz szkół, z których wywodzili się zawodnicy.
Item
Program „Plan działań dla miast. Modelowa lokalność” jako próba odniesienia się do celów zrównoważonego rozwoju na szczeblu gminy
(Polskie Towarzystwo Geograficzne, 2025) Tomczyk, Edyta; Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Warszawa
Badanie o charakterze ilościowym i jakościowym, wykonane na potrzeby artykułu, dotyczy analizy raportów przygotowanych z okazji Światowego Forum Miejskiego 11 (WUF11) przez polskie miasta w ramach programu „Plan działań dla miast. Modelowa lokalność”. Ujęte w raportach projekty, wybrane przez gremium ekspertów zaproszonych do programu, miały mieć charakter modelowy, stanowić dobrą praktykę dla innych miast polskich. Badaniu poddano zawartość raportów, w tym m.in. przeanalizowano modelowe projekty, pod kątem ich natury i zakresu przedmiotowego, a także związków z celami zrównoważonego rozwoju (ang. SDGs) przyjętymi w Agendzie 2030 ONZ. Następnie w ramach studiów przypadków dokładniej przeanalizowano raporty wybranych miast, w których przedmiotem badania stały się lokalne dokumenty strategiczne, wpisujące się w prezentowane projekty, a także sposób oceny projektów zgodny ze wskaźnikami używanymi do monitorowania Agendy 2030 w Polsce. Celem artykułu było potwierdzenie hipotezy badawczej, w myśl której złożoność i niejednoznaczność celów zrównoważonego rozwoju, a także sformułowanie ich na poziomie globalnym, są dużą barierą w stosowaniu ich na poziomie lokalnym, co sprawia, że projekty realizowane na szczeblu lokalnym trudno wiązać z SDG. Powiązania te są niejednoznaczne, a ocena wpływu tych działań na realizację Agendy 2030 niemożliwa. Wyniki badania potwierdziły tę hipotezę, rodząc przekonanie o potrzebie wypracowania polityki uwzględniającej konieczność realizacji celów zrównoważonego rozwoju na szczeblu lokalnym.
Item
Metody analizy rozkładu przestrzennego obiektów punktowych w geografii społeczno-ekonomicznej i gospodarce przestrzennej
(Polskie Towarzystwo Geograficzne, 2025) Perdał, Robert; Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Wydział Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej, Poznań
W pracy przedstawiono wybrane metody analizy rozkładu przestrzennego obiektów punktowych wykorzystywanych w geografii społeczno-ekonomicznej i gospodarce przestrzennej. Metody te pomagają rozpoznać typ rozkładu przestrzennego obiektów punktowych, tj. skupiony, regularny, losowy. Tym samym pozwalają wysuwać hipotezy dotyczące typu procesu przestrzennego, który doprowadził do powstania określonej konfiguracji obiektów punktowych. W pracy przedstawiono dwie klasyczne grupy metod – metodę kwadratów i metody najbliższego sąsiada, oraz dwie – stanowiące nowsze propozycje w tym zakresie, tj. metodę funkcji 𝐾 oraz metodę badania autokorelacji przestrzennej. Pierwsze dwie metody są relatywnie proste obliczeniowo, lecz zawierają pewne założenia, które osłabiają ich przydatność w badaniach przestrzenno-ekonomicznych. Z kolei dwie ostatnie pomimo ich bardziej złożonego algorytmu obliczeniowego, związanego m.in. z uwzględnieniem relacji sąsiedztwa między badanymi obiektami punktowymi, pozwalają na wskazanie typu rozkładu przestrzennego obiektów punktowych z uwzględnieniem ich konfiguracji na całym badanym obszarze. W pracy przedstawiono podstawy matematyczno-statystyczne wybranych metod, zwrócono uwagę na ich podstawowe zalety i wady oraz dokonano ich waloryzacji pod względem potencjalnych zastosowań w analizie przestrzennej.