OPEN :: Home

Recent Submissions

Item

Polityka migracyjna "bez polityki". Antynomie tworzenia polityki migracyjnej w Polsce w okresie 2016-2022

(Ośrodek Badań nad Migracjami, 2023-02-20) Łodziński, Sławomir; Szonert, Marek; Wydział Socjologii, Uniwersytet Warszawski

Artykuł skupia się na analizie ewolucji prac nad polską polityką migracyjną w okresie 2016- 2022. Pierwsza data jest wyznaczona przez wydarzenia związane z kryzysem migracyjnym w Europie (i jego politycznym odbiorem w Polsce) oraz oficjalną rezygnacją z programu polityki migracyjnej państwa przyjętego w 2012 r. Drugą datę wyznacza kryzys humanitarny na polskobiałoruskiej granicy (mający miejsce od sierpnia 2021 r. aż do dnia dzisiejszego, choć obecnie występujący już z mniejszą intensywnością) oraz skutki wojny w Ukrainie i przyjęcie uciekinierów wojennych z tego kraju w Polsce. W tym też czasie nastąpiła zmiana statusu migracyjnego naszego kraju z kraju typowo emigracyjnego w kraj emigracyjno-imigracyjny, głównie za sprawą migracji zarobkowych opierających się na dominacji migracji krótkoterminowych i cyrkulacyjnych (przede wszystkim z Ukrainy). W artykule zwracamy uwagę na podstawowe znaczenie braku określenia jednoznacznych celów polityki migracyjnej państwa oraz wyznaczenia zasad ich realizacji. Dotyczyło to przede wszystkim braku wypracowania kompromisu między celami związanymi z interesami gospodarki i potrzebami demograficznymi społeczeństwa a wąsko rozumianymi priorytetami zachowania bezpieczeństwa państwa. Rodziło to zarówno wewnętrzną konkurencję między poszczególnymi instytucjami w ramach administracji centralnej, jak i sprzyjało wysokiej wrażliwości politycznej prac nad wypracowaniem programu tej polityki. Jej efektem było to, że polityka migracyjna państwa przybrała charakter polityki publicznej „bez polityki” (ang. policy without politics), tj. prowadzenia konsekwentnych działań na różnych polach migracji (takich jak rynek pracy, polityka polonijna, ochrona granic i polityka uchodźcza) bez szerszej politycznej i oficjalnej dyskusji o jej celach w dłuższej perspektywie czasowej. Sytuacja ta sprzyjała również pojawieniu się antynomii w jej funkcjonowaniu polegających na rozziewie między głoszonymi hasłami bezpieczeństwa a rzeczywistym przebiegiem ruchów migracyjnych prowadzących do „nieintencjonalnych jej skutków” w jej funkcjonowaniu (Adamczyk 2021).

Item

„Niepolityczna polityka”? Kształtowanie się polityki migracyjnej w Polsce w latach 1989-2016 (kwiecień)

(Ośrodek Badań nad Migracjami, 2016-05-30) Łodziński, Sławomir; Szonert, Marek; Uniwersytet Warszawski

Celem artykułu jest próba przedstawienia właściwości oraz mechanizmów instytucjonalnych kształtowania się polskiej polityki migracyjnej w latach 1989–2016 (kwiecień). Nawiązujemy w nim do koncepcji „paradygmatów polityki” Petera A. Halla, który analizował polityki publiczne państwa w kategoriach świadomego dostosowywania ich celów i narzędzi zgodnie z posiadanymi doświadczeniami oraz napływającymi nowymi informacjami. Nawiązując do niej będziemy chcieli wykazać, że na początku dekady lat 90. mieliśmy w Polsce do czynienia z radykalnym zerwaniem dotychczasowego „reglamentacyjnego” paradygmatu polityki migracyjnej, a następnie z tworzeniem jej nowego układu i przeszło 15-letnim jego funkcjonowaniem. Podkreślamy trzy jego właściwości. Pierwsza z nich mówi o tym, że nie emigracja z Polski jako dominujące liczebnie zjawisko w sytuacji migracyjnej kraju w omawianym okresie, lecz imigracja i pojawienie się w naszym kraju różnych kategorii cudzoziemców było i pozostaje nadal głównym bodźcem kształtowania się polityki państwa w dziedzinie migracji. Druga wskazuje na podstawowe znaczenie dla tworzenia i funkcjonowania dla tej polityki resortu zajmującego się sprawami wewnętrznymi. Łączyło się to z preferencją dla rozwoju prawa, procedur i mechanizmów instytucjonalnych (rozumianych jako współpraca w ramach administracji rządowej) związanych z kontrolą i bezpieczeństwem migracji, kosztem szerszej dyskusji o celach i kierunkach polityki migracyjnej państwa. Trzecia zaś dotyczy „praktycznego” rozumienia polityki migracyjnej, i skupiała się na rozwiązywaniu kwestii migracyjnych ujmowanych w kategoriach administracyjnych, związanych z oceną funkcjonowania procedur prawnych i narzędzi instytucjonalnych. Owo praktyczne podejście z jednej strony utrudniało funkcjonowanie polityki migracyjnej w Polsce i skuteczne rozwiązywanie nowych wyzwań migracyjnych, ale z drugiej strony ułatwiało szybkie przejmowanie międzynarodowych i europejskich (unijnych) rozwiązań prawnych. Pytanie, jakie sobie zadajemy na koniec artykułu brzmi, czy reakcje władz polskich na „kryzys migracyjny” w Europie począwszy od połowy 2015 r. stanowią kontynuację dotychczasowego paradygmatu, czy też są one zapowiedzią jego zmiany lub też nawet radykalnego zerwania.

OPEN Repository

22994 archived items

Institutional Communities

Recent Submissions

Browse by

Date

Author

Affiliation

Subject

Publisher

License