OPEN :: Home

Recent Submissions

Item

Trwałość dawnych granic politycznych w sferze morfogenetycznej osadnictwa wiejskiego w Polsce

(Polskie Towarzystwo Geograficzne, 2016) Figlus, Tomasz; Katedra Geografii Politycznej, Historycznej i Studiów Regionalnych, Wydział Nauk Geograficznych, Uniwersytet Łódzki

Artykuł prezentuje wyniki badań poświęconych wybranym zagadnieniom trwałości historycznych granic politycznych w aspekcie zróżnicowania morfogenetycznego wsi. W wyniku analiz o charakterze diagnostycznym zidentyfikowano odcinki dawnych granic, które odzwierciedlają się współcześnie w odmiennej strukturze form rozplanowania na sąsiadujących obszarach wykazujących w przeszłości różną przynależność polityczną. W zakresie badań szczegółowych uwzględniono dwa przypadki granic z okresu staropolskiego: dawnej granicy między Koroną a Litwą na Podlasiu oraz granicę między Państwem Zakonnym, a późniejszymi Prusami Książęcymi i Rzeczpospolitą na obszarze pogranicza mazurskokurpiowskiego. Analizie poddano również dwa przypadki granic porozbiorowych: rozdzielających ziemię chełmińską i dobrzyńską oraz fragment granicy wzdłuż Prosny rozdzielający dawną ziemię wieluńską pomiędzy Prusy i Rosję (tzw. Kongresówkę). Dowiedziono wpływu funkcjonowania granic oraz odmiennych systemów prawno-politycznych na zróżnicowanie typów układów ruralistycznych. Okazało się, że zjawisko trwałości granic w zakresie morfogenezy osadnictwa wiejskiego zależne jest proporcjonalnie od ich stabilności i wykazuje charakter dysjunktywny. Ze względu na dyfuzję wzorców rozplanowania mamy zazwyczaj do czynienia z buforowym charakterem granic reliktowych, czego wyrazem są przejściowe obszary cechujące się niejednorodnością morfologiczną.

Item

Społeczna rola geografii jako nauki – wyniki badań empirycznych

(Polskie Towarzystwo Geograficzne, 2022) Figlus, Tomasz; Musiaka, Łukasz; Wachecka-Kotkowska, Lucyna; Włodarczyk, Bogdan; Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych, Katedra Geografii Politycznej, Historycznej i Studiów Regionalnych; Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych, Katedra Geologii i Geomorfologii; Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych, Instytut Geografii Miast, Turyzmu i Geoinformacji

Artykuł prezentuje wyniki badań dotyczących społecznej roli geografii jako nauki. Badania te, wykonane techniką CAWI, objęły swym zasięgiem 1000 osób (nazwanych „Kowalskimi”) w ramach badań ogólnospołecznych oraz 102 ankietowanych zawodowo zajmujących się geografią na poziomie akademickim (nazwanych „Geografami”). W wariancie ogólnospołecznym określono pojmowanie geografii i jej przedmiotu badań oraz rozumienie jej roli, znaczenia i zadań, a także tego jak postrzegane są jej walory, mocne strony i słabości. Weryfikacji podlegała również praktyczna rola badanej dziedziny wiedzy i jej przydatność. Wśród „Geografów” badania objęły identyfikację sposobu rozumienia tożsamości geografii i jej cech konstytutywnych, percepcji zalet i słabości tej nauki, oceny procesu pogłębiającej się specjalizacji, ale też jej aplikacyjności oraz perspektyw rozwojowych. Z ankiet wynika, że respondenci mają pozytywny obraz geografii. Najczęstsze skojarzenia wśród „Kowalskich” cechuje płytkość, opisowość i powierzchowność. Geografia przez obie grupy respondentów postrzegana jest jako dziedzina wiedzy łącząca w sobie komponent przyrodniczy, społeczno-ekonomiczny oraz humanistyczny. Nie są zaskoczeniem opinie podkreślające duży walor utylitarny i aplikacyjny geografii. Zdaniem „Geografów” tożsamość tej nauki polega głównie na podejściu systemowym, całościowym, relacyjnym oraz na interdyscyplinarności. Znacząca część tej grupy respondentów potwierdza występowanie kryzysu tożsamości geografii. Jako niski postrzegany jest przez nich poziom jedności tej nauki. Podobnie słabo oceniony został poziom debaty nad stanem i kierunkami rozwoju.

OPEN Repository

22946 archived items

Institutional Communities

Recent Submissions

Browse by

Date

Author

Affiliation

Subject

Publisher

License