OPEN Repository

Welcome to OPEN - the Repository of Open Scientific Publications, run by the Interdisciplinary Centre for Mathematical and Computational Modelling, University of Warsaw, previously operating as the CeON Repository. The Repository enables Polish researchers from all fields to openly share their articles, books, conference materials, reports, doctoral theses, and other scientific texts.

Publications in the Repository are indexed by the most important search engines and aggregators and downloaded by users worldwide. We invite you to create an account, deposit your publications, and use the resources of the Repository.

23187 archived items

Recent Submissions

Item
Trwałość dawnych granic politycznych w sferze morfogenetycznej osadnictwa wiejskiego w Polsce
(Polskie Towarzystwo Geograficzne, 2016) Figlus, Tomasz; Katedra Geografii Politycznej, Historycznej i Studiów Regionalnych, Wydział Nauk Geograficznych, Uniwersytet Łódzki
Artykuł prezentuje wyniki badań poświęconych wybranym zagadnieniom trwałości historycznych granic politycznych w aspekcie zróżnicowania morfogenetycznego wsi. W wyniku analiz o charakterze diagnostycznym zidentyfikowano odcinki dawnych granic, które odzwierciedlają się współcześnie w odmiennej strukturze form rozplanowania na sąsiadujących obszarach wykazujących w przeszłości różną przynależność polityczną. W zakresie badań szczegółowych uwzględniono dwa przypadki granic z okresu staropolskiego: dawnej granicy między Koroną a Litwą na Podlasiu oraz granicę między Państwem Zakonnym, a późniejszymi Prusami Książęcymi i Rzeczpospolitą na obszarze pogranicza mazurskokurpiowskiego. Analizie poddano również dwa przypadki granic porozbiorowych: rozdzielających ziemię chełmińską i dobrzyńską oraz fragment granicy wzdłuż Prosny rozdzielający dawną ziemię wieluńską pomiędzy Prusy i Rosję (tzw. Kongresówkę). Dowiedziono wpływu funkcjonowania granic oraz odmiennych systemów prawno-politycznych na zróżnicowanie typów układów ruralistycznych. Okazało się, że zjawisko trwałości granic w zakresie morfogenezy osadnictwa wiejskiego zależne jest proporcjonalnie od ich stabilności i wykazuje charakter dysjunktywny. Ze względu na dyfuzję wzorców rozplanowania mamy zazwyczaj do czynienia z buforowym charakterem granic reliktowych, czego wyrazem są przejściowe obszary cechujące się niejednorodnością morfologiczną.