OPEN Repository

Welcome to OPEN - the Repository of Open Scientific Publications, run by the Interdisciplinary Centre for Mathematical and Computational Modelling, University of Warsaw, previously operating as the CeON Repository. The Repository enables Polish researchers from all fields to openly share their articles, books, conference materials, reports, doctoral theses, and other scientific texts.

Publications in the Repository are indexed by the most important search engines and aggregators and downloaded by users worldwide. We invite you to create an account, deposit your publications, and use the resources of the Repository.

22936 archived items

Recent Submissions

Item
Trwałość dawnych granic politycznych w sferze morfogenetycznej osadnictwa wiejskiego w Polsce
(Polskie Towarzystwo Geograficzne, 2016) Figlus, Tomasz; Katedra Geografii Politycznej, Historycznej i Studiów Regionalnych, Wydział Nauk Geograficznych, Uniwersytet Łódzki
Artykuł prezentuje wyniki badań poświęconych wybranym zagadnieniom trwałości historycznych granic politycznych w aspekcie zróżnicowania morfogenetycznego wsi. W wyniku analiz o charakterze diagnostycznym zidentyfikowano odcinki dawnych granic, które odzwierciedlają się współcześnie w odmiennej strukturze form rozplanowania na sąsiadujących obszarach wykazujących w przeszłości różną przynależność polityczną. W zakresie badań szczegółowych uwzględniono dwa przypadki granic z okresu staropolskiego: dawnej granicy między Koroną a Litwą na Podlasiu oraz granicę między Państwem Zakonnym, a późniejszymi Prusami Książęcymi i Rzeczpospolitą na obszarze pogranicza mazurskokurpiowskiego. Analizie poddano również dwa przypadki granic porozbiorowych: rozdzielających ziemię chełmińską i dobrzyńską oraz fragment granicy wzdłuż Prosny rozdzielający dawną ziemię wieluńską pomiędzy Prusy i Rosję (tzw. Kongresówkę). Dowiedziono wpływu funkcjonowania granic oraz odmiennych systemów prawno-politycznych na zróżnicowanie typów układów ruralistycznych. Okazało się, że zjawisko trwałości granic w zakresie morfogenezy osadnictwa wiejskiego zależne jest proporcjonalnie od ich stabilności i wykazuje charakter dysjunktywny. Ze względu na dyfuzję wzorców rozplanowania mamy zazwyczaj do czynienia z buforowym charakterem granic reliktowych, czego wyrazem są przejściowe obszary cechujące się niejednorodnością morfologiczną.
Item
Zagrożenia rozwoju lokalnego w strefie pograniczy administracyjnych. Przykłady z Francji i z Polski
(Polskie Towarzystwo Geograficzne, 2016) Plit, Joanna; Plit, Florian; Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN im. Stanisława Leszczyckiego; Instytut Geografii, Uniwersytet Jana Kochanowskiego
Areas close to administrative borders facing difficulties in development opportunities as similar as areas of political borders. Local governments can have different concepts of space organization, the way of managing public transport could be also different as example of frequent idea to organize mostly connection to the center (capital) region, not to other regions. The spectrum of tourist information is often confined within the borders of an administrative unit. Barriers to interpersonal relations might be just boundaries of school districts, etc. The article gives examples of the occurrence of such barriers in France and Poland. Only in few cases social and economic recovery appear close to administrative borders.
Item
Cykliczność ekstremalnych warunków termicznych w Polsce i wybranych obszarach
(Polskie Towarzystwo Geograficzne, 2017) Wiejak, Krzysztof; Miętus, Mirosław; Uniwersytet Gdański, Instytut Geografii, Katedra Meteorologii i Klimatologii
Celem tej pracy jest zbadanie cykliczności występowania ekstremalnie ciepłych i ekstremalnie chłodnych warunków termicznych na obszarze Polski, przykładowo wybranego regionu (zachodniej części Pojezierzy) oraz stacji zlokalizowanej w tym regionie (Borucino). Do analiz przyjęto cztery okresy odniesienia (1951-1980, 1961-1980, 1971-2000, 1981-2010), wykorzystane do obliczenia progów wystąpienia warunków ekstremalnych zgodnie z metodą kwantylową [Miętus i in. 2002]. Analizowane dane, to obszarowe średnie miesięczne wartości temperatury powietrza z okresu 1951-2014, reprezentujące obszar Polski oraz zachodniej części Pojezierzy. Do analizy wykorzystano również średnie miesięczne wartości temperatury powietrza w Borucinie z okresu 1961-2014. Jako metody badań przyjęto: analizę częstości, analizę autokorelacyjną oraz analizę falkową. Przeprowadzone analizy wykazały zwiększenie wartości progowych dla warunków ekstremalnie ciepłych i zmniejszenie tych progów dla warunków ekstremalnie chłodnych przy zmianie okresu odniesienia z najwcześniejszego na najpóźniejszy. Jest to ewidentny efekt ocieplenia, które nastąpiło w badanym wieloleciu. Pseudocykliczność dominująca wystąpień miesięcy ekstremalnie ciepłych, wyznaczona metodą autokorelacyjną wynosi 31-99 miesięcy, a miesięcy ekstremalnie chłodnych 73-98 miesięcy. Wartości pseudocyklu wyznaczone metodą autokorelacyjną mieszczą się w zakresie widma falkowego. Wyniki uzyskane dla kraju, regionu i pojedynczej stacji są zbliżone, co świadczy o wysokiej reprezentatywności średnich obszarowych.
Item
Dzielnica krajobrazowa i prowincja krajobrazowa – ich miejsce w hierarchicznej regionalizacji krajobrazów kulturowych
(Polskie Towarzystwo Geograficzne, 2018) Plit, Joanna; Plit, Florian; Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN; Instytut Geografii, Wydział Matematyczno-Przyrodniczy, Uniwersytet Jana Kochanowskiego
Celem artykułu jest wyjaśnienie miejsca dzielnic i prowincji krajobrazowych w globalnym systemie regionalizacji krajobrazów kulturowych. W hierarchii regionów kulturowych są one jednostkami średniej rangi (poziom 4 i 5 wg Plit, Plit 2016). Punkt wyjścia stanowi założenie o istotnej roli krajobrazotwórczej państw, jako jednostek politycznych. Organizują one życie gospodarcze (w tym użytkowanie ziemi) i kulturowe na swoim terenie, przekształcają sieć osadniczą. Jeśli działalność ta jest konsekwentna i długotrwała, nadają specyficzne cechy krajobrazowi kulturowemu na swoim terenie, co pozwala na powstanie państw jako regionów krajobrazu kulturowego (regiony szczebla 3). Ponieważ krajobraz kulturowy cechuje pewien konserwatyzm, znajdują w nim odzwierciedlenie także dawne podziały polityczne i autonomiczny rozwój terytoriów, co w niektórych państwach krajobrazowych pozwala na wyróżnienie jednostek regionalnych rangi dzielnic. Przykładem mogą być Wielka Brytania (Anglia, Szkocja, Walia, ewentualnie Irlandia Północna), Francja (patrz ryc. 1), Włochy, Ukraina. Jednostki rangi dzielnic mogą też powstawać na obszarach o wyraźnej odrębności plemiennej (Hausaland, Jorubaland, Iboland w Nigerii). Unifikująca rola państwa może doprowadzić do zmniejszenia różnic krajobrazowych i dawne dzielnice krajobrazowe (ranga 4) staną się prowincjami (ranga 5). Tak jest w przypadku np. krajobrazów kulturowych Polski. Jej ziemie (w obecnych granicach) wchodziły w początkach XVIII w. w skład 3 państw krajobrazowych: Polski, Prus i Czech. Co najmniej przez kilkanaście lat po II wojnie światowej jako odrębną dzielnicę krajobrazową traktować należało ziemie, które przed 1939 r. należały do Niemiec. Obecnie zróżnicowanie krajobrazu kulturowego pozwala na wyróżnienie Polski jako państwa krajobrazowego, a w jej granicach 3 dzielnic (ryc. 2): a) ziem pruskich i dawnego zaboru pruskiego, b) Polski centralnej i wschodniej (dawnego zaboru rosyjskiego), c) Galicji (dawnego zaboru austriackiego).
Item
Producenci gier wideo w Polsce
(Polskie Towarzystwo Geograficzne, 2019) Miodońska, Paulina; Raczyk, Andrzej; Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego, Uniwersytet Wrocławski
Jakkolwiek wraz z dynamicznym rozwojem sektora gier wideo na świecie rośnie liczba i zakres prowadzonych badań naukowych, to jednak nadal obserwować można istnienie szeregu deficytów wiedzy w obrębie zjawisk rozwojowi temu towarzyszących. W szczególności dotyczy to podejść uwzględniających przestrzeń, w tym związki sektora gier wideo z kształtowaniem zróżnicowań przestrzennych poziomu rozwoju społeczno-ekonomicznego, a także rozwoju działalności o charakterze kreatywnym (twórczym). Celem pracy było określenie struktury rodzajowej oraz identyfikacja prawidłowości w przestrzennym rozmieszczeniu podmiotów gospodarczych produkujących gry wideo w Polsce, a także zbadanie zależności tego rozmieszczenia z lokalizacją wybranych działalności kreatywnych. Uwzględniono przy tym liczbę pracowników, rok rozpoczęcia działalności, kategorie oraz platformy produkowanych gier. Zakres przestrzenny pracy objął obszar Polski, w badaniu wzięto pod uwagę podmioty gospodarcze funkcjonujące według stanu na 12 grudnia 2017 r. Podstawą badania były bazy producentów gier wideo tworzone przez internetowe społeczności sieciowe zweryfikowane i uzupełnione z wykorzystaniem innych źródeł internetowych (w tym Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej oraz Krajowego Rejestru Sądowego). Przeprowadzone badania pokazały, iż rynek producentów gier wideo znajduje się na wstępnym etapie rozwoju, liczba podmiotów gospodarczych z tego zakresu była stosunkowo nieliczna, niewielka była też skala zatrudnienia. W wymiarze przestrzennym zaobserwowano silną koncentrację producentów gier wideo, głównie w największych ośrodkach metropolitalnych kraju, ich rozmieszczenie nawiązywało przy tym do hierarchii sieci osadniczej. Stwierdzono również istnienie wyraźnego i statystycznie istotnego związku z rozmieszczeniem podmiotów gospodarczych wybranych działalności kreatywnych obejmujących działalność wydawniczą, tworzenie oprogramowania, produkcję, postprodukcję i dystrybucję filmów, nagrań wideo, programów telewizyjnych, nagrań dźwiękowych i muzycznych.