OPEN Repository

Welcome to OPEN - the Repository of Open Scientific Publications, run by the Interdisciplinary Centre for Mathematical and Computational Modelling, University of Warsaw, previously operating as the CeON Repository. The Repository enables Polish researchers from all fields to openly share their articles, books, conference materials, reports, doctoral theses, and other scientific texts.

Publications in the Repository are indexed by the most important search engines and aggregators and downloaded by users worldwide. We invite you to create an account, deposit your publications, and use the resources of the Repository.

23110 archived items

Institutional Communities

Recent Submissions

Thumbnail Image
Item
Miasta zdegradowane a procesy opustoszania
(University of Gothenburg, Gothenburg, 2015) Szmytkie, Robert; Krzysztofik, Robert; Dymitrow, Mirek; Kantor-Pietraga, Iwona; Pełka-Gościniak, Jolanta; Spórna, Tomasz; Brauer, René; Uniwersytet Wrocławski, Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego, Zakład Geografii Społeczno-Ekonomicznej, Wrocław, Polska; University of Gothenburg, Sweden; School of Business, Economics and Law; Department of Economy and Society – Unit for Human Geography; Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Nauk o Ziemi, Katedra Geografii Ekonomicznej, Sosnowiec, Polska; Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Nauk o Ziemi, Katedra Geografii Fizycznej, Sosnowiec, Polska; University of Surrey, Guildford, UK; Faculty of Arts and Social Sciences; School of Hospitality and Tourism Management
Jednym z istotniejszych elementów interakcji pomiędzy środowiskiem naturalnym, a środowiskiem antropogeograficznym jest problem destabilizacji systemów miejskich. Autorzy rozumieją tą destabilizację zarówno jako czasowo istniejące zjawiska, ale także jako przestrzenne konsekwencje ścierania się obu sfer – przyrodniczej i antropogenicznej. Interakcja ta w odniesieniu do osadnictwa, szczególnie w przeszłości, ale nie tylko odzwierciedla się między innymi procesem opustoszenia miasta. Zbadanie tego zjawiska na terytorium Polski było zasadniczym celem tego opracowania. W rozdziale tym wskazano także na relatywność miast opustoszałych względem miast zdegradowanych, wskazując, że te pierwsze stanowią specyficzny typ tych drugich. W rozdziale zaprezentowane zostały mechanizmy degradacji dawnych miast, w tym przypadku nie tylko tej prawno administracyjnej, ale także przestrzennej i społecznej. Jakkolwiek wskazane przykłady (Stara Łeba, Drohiczyn Ruska Strona, Wapno, Miedzianka) z uwagi na wielkość dawnych miast nie mają przełożenia do współczesnych zagrożeń środowiskowych, to jednak niektóre elementy negatywnych oddziaływań mogą wyjaśniać współczesne oblicza niebezpieczeństw na jakie narażone są tereny osiedleńcze.
Thumbnail Image
Item
Miasta zdegradowane i restytuowane w liczbach
(University of Gothenburg, Gothenburg, 2015) Spórna, Tomasz; Krzysztofik, Robert; Dymitrow, Mirek; Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Nauk o Ziemi, Katedra Geografii Ekonomicznej, Sosnowiec, Polska; University of Gothenburg, Sweden; School of Business, Economics and Law; Department of Economy and Society – Unit for Human Geography
Miasta restytuowane i zdegradowane stanowią ważną część współczesnego systemu osadniczego Polski. Istotność ta wynika z dwóch zasadniczych faktów. Po pierwsze zbiór ten jest liczny, szczególnie w niektórych województwach Polski południowej, wschodniej czy centralnej. Po drugie w wyniku różnych procesów i zjawisk geograficznych rośnie rola tych miejscowości w lokalnych systemach i układach osadniczych jako zworników szeroko pojętego życia społeczno-ekonomicznego. Miasta zdegradowane i restytuowane, co pokazują między innymi pozostałe rozdziały książki, ujmuje również zestaw ważnych problemów rozwojowych osadnictwa. W tym kontekście celem tego rozdziału była prezentacja faktów jednostkowych dotyczących zbioru miast zdegradowanych i restytuowanych. Dane statystyczne odnoszą się zarówno do przeszłości, jak i teraźniejszości omawianych grup miejscowości. Wśród ogółu zaprezentowanych informacji na uwagę zasługują między innymi fakty dotyczące sumarycznych wskaźników miejskości. Obszerna baza źródłowa w przekonaniu Autorów stanowić może dobry punkt wyjścia w badaniach procesów urbanizacji w przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. Zarówno w ujęciu szerszym – systemowym, jak i studiów przypadków.
Thumbnail Image
Item
Dyskurs degradacji miast w Polsce: próba dekonstrukcji
(University of Gothenburg, Gothenburg, 2015) Dymitrow, Mirek; University of Gothenburg, Sweden; School of Business, Economics and Law; Department of Economy and Society – Unit for Human Geography
W badaniach na temat miast zdegradowanych, można zauważyć podział poszczególnych podejść w zakresie poznawczym na empiryczne (co? jak? gdzie? kiedy?) i teoretyczne (dlaczego?). Jak dotąd, nie podjęte zostały natomiast rozważania na temat dyskursywności pojęcia „degradacji”, czyli jego a priori językowego nacechowania w sposób, który dyktuje specyficzne postępowanie naukowe. Jako geografowie, jesteśmy zafascynowani światem „rzeczywistym” – chcemy go doświadczyć, zbadać, naświetlić pewne prawidłowości czasoprzestrzenne. Zapominamy często jednak, że robimy to za pomocą swoistych pojęć, które nie tylko determinują wybór metod poznawczych, ale także – co za tym idzie – jakość analiz i wyników. Aby lepiej zrozumieć związek między pojęciem a znaczeniem, analiza dyskursu jawi się jako nieocenione narzędzie metodologiczne w geografii postmodernistycznej. Przyjmując zatem analizę dyskursu jako główną metodę, celem niniejszego opracowania jest wskazanie problematycznego charakteru dyskursu degradacji (i restytucji), prezentując go w pięciu ujęciach, którym dotychczas nie poświęcono dostatecznej uwagi. Po pierwsze, dyskurs zakłada niekonwersacyjne istnienie „miasta” i „wsi”; po drugie, zakłada, że „miasto” jest lepsze niż „wieś”; po trzecie, że „degradacja” oznacza stratę; po czwarte, że „degradacja” jest niesprawiedliwa; i wreszcie po piąte, dyskurs degradacji obrazuje kompleks bezosobowej wiktymizacji. Podsumowując, pojęcia „degradacji” i „restytucji” są milczącym potwierdzeniem specyficznej poznawczej tendencji do dualistycznego myślenia, która przez lata indoktrynacji kulturowej stało się znaturalizowane. Krytyczna analiza przeprowadzona w niniejszym opracowaniu stanowi próbę zdekonstruowania dyskursywnych filtrów umocowanych w tych pojęciach, a także krok do sprowokowania nowych dyskusji na ten temat.
Thumbnail Image
Item
Miasta zdegradowane i restytuowane. Istota problemu i zakres badań
(University of Gothenburg, Gothenburg, 2015) Krzysztofik, Robert; Dymitrow, Mirek; Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Nauk o Ziemi, Katedra Geografii Ekonomicznej, Sosnowiec, Polska; University of Gothenburg, Sweden; School of Business, Economics and Law; Department of Economy and Society – Unit for Human Geography
Zarówno współczesne, jak i historyczne formy osadnictwa podlegają stałej ewolucji i przemianom swoich struktur – przestrzennych i społeczno-ekonomicznych, którym nierzadko towarzyszą istotne zmiany funkcjonalne. To właśnie połączenie funkcjonalizmu i dynamiki przemian strukturalnych jest jednym z zasadniczych elementów wyjaśnień dotyczących procesów urbanizacji i umiastowienia. O ile urbanizacja traktowana jest w tym przypadku jako proces bardziej ogólny obejmujący życie społeczne w kategoriach „miejskiej” przestrzeni i miejskich „stylów”, o tyle umiastowienie jest pojęciem obejmującym życie społeczno-ekonomiczne i przemiany przestrzenne w miejscowościach, które miano miasta uzyskały z formalnoprawnego punktu widzenia. W Polsce wyznaczanego od kilkuset lat przede wszystkim pojęciem prawa lub statusu miejskiego. To właśnie w miejscu, gdzie pojęcia urbanizacji i umiastowienia przecinają się znaczeniowo leżą zagadnienia miast zdegradowanych i restytuowanych. Zagadnienie miast zdegradowanych i restytuowanych pomimo, iż posiada już ugruntowany dorobek naukowy dalej stanowi istotne wyzwanie badawcze. W dużej mierze wynika to chociażby z faktu, iż w sieci osadniczej Polski zlokalizowanych jest 828 miast zdegradowanych i 240 miast restytuowanych. Analizując dotychczasowy dorobek naukowy poświęcony omawianym typom miejscowości należy zwrócić uwagę, że zainteresowania badaczy kierowały się głównie w dwie strony. Po pierwsze rozważano je jako elementy większych zbiorów, po drugie zaś jako miejsca cechujące się charakterystycznymi elementami tożsamości i wartości – materialnych i niematerialnych. W obu przypadkach, co istotne, zwracano uwagę na przestrzenno-czasową zmienność analizowanych atrybutów. W tym kontekście pojawiły się dwa inne, bardziej ogólne cele badawcze poświęcone miastom zdegradowanym i restytuowanym. Po pierwsze podjęcie badań wielodyscyplinarnych, po drugie zaś – podjęcie próby podsumowania dotychczasowych osiągnięć badawczych na tym polu, która to próba mogłaby z kolei stanowić pewien etap do szerszej integracji pojęciowej i wyjaśniającej. Dotychczasowe badania były także też często rozproszone. W związku z tym zaistniała potrzeba nie tylko integracji problemowo-tematycznej, ale także – jak uznano – edycyjnej co służyć by miało lepszemu zrozumieniu poruszanych tu problemów. W rozdziale tym dokonano próby identyfikacji wielu ujęć problemowych poświęconych miastom zdegradowanym i restytuowanym, które ostatecznie zintegrowano w 12 zasadniczych nurtów badawczych. Ponadto w rozdziale tym wskazano na przegląd dotychczasowych badań nad miastami zdegradowanymi i restytuowanymi, dotyczący tych zagadnień, niejasności czy na dyskusję w odniesieniu do stosowanej terminologii, metodologii i faktów. Rozdział uzupełniono o rozbudowany wykaz bibliografii dotyczącej obu typów omawianych miejscowości.
Thumbnail Image
Item
Miasta zdegradowane i restytuowane na mapach
(University of Gothenburg, Gothenburg, 2015) Spórna, Tomasz; Krzysztofik, Robert; Dymitrow, Mirek; Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Nauk o Ziemi, Katedra Geografii Ekonomicznej, Sosnowiec, Polska; University of Gothenburg, Sweden; School of Business, Economics and Law; Department of Economy and Society – Unit for Human Geography
Podstawowym celem tego rozdziału była graficzna prezentacja wybranych aspektów związanych z zagadnieniem miast zdegradowanych (828) i restytuowanych (240). Wybór kilkudziesięciu rycin ułatwia analizę geograficzna tytułowych zagadnień, jak również ich prezentację w ujęciu historycznym (dynamicznym). Niewątpliwie część zjawisk związanych z degradacją miast lub restytucją przywilejów miejskich dla większej grupy miejscowości były związane z ważnymi wydarzeniami historycznymi, ale także z długotrwałymi procesami społeczno-gospodarczymi. Autorzy zakładają, że nawiązania te będą łatwiej interpretowalne właśnie dzięki wizualizacji graficznej. Z innej strony rozdział ten ułatwia interpretacje faktów i zjawisk historycznych zarówno w nawiązaniu do czynionych generalizacji, jak i poszukiwaniach ewentualnych zależności, niezgodności czy nawet lokalnych trajektorii zmian i rozwoju. Zaprezentowanych łącznie 25 rycin obejmuje obszar współczesnej Polski.

Browse by

20157
Selected filters:
Subject: Polska Start date: 2015 End date: 2015 Author: Dymitrow, Mirek
Reset filters