OPEN Repository

Welcome to OPEN - the Repository of Open Scientific Publications, run by the Interdisciplinary Centre for Mathematical and Computational Modelling, University of Warsaw, previously operating as the CeON Repository. The Repository enables Polish researchers from all fields to openly share their articles, books, conference materials, reports, doctoral theses, and other scientific texts.

Publications in the Repository are indexed by the most important search engines and aggregators and downloaded by users worldwide. We invite you to create an account, deposit your publications, and use the resources of the Repository.

23824 archived items

Recent Submissions

Item
Jakość życia rodzinnego małżonków posiadających dzieci i małżeństw bezdzietnych z wyboru
(Wydawnictwo Naukowe EDUsfera, 2024) Roszkowska, Agnieszka; Uniwersytet Bielsko-Bialski, Wydział Humanistyczno-Społeczny, Instytut Pedagogiki
Cel. Współcześnie obserwujemy liczne przemiany, którym podlega instytucja małżeństwa i rodziny (Kwak, 2012; Strawińska, 2019; Szymczak, 2022). Badacze, którzy oceniają kondycję współczesnych małżeństw i rodzin, podzielili się zasadniczo na przeciwstawne fronty. Jedni uważają, że obecnie mamy do czynienia z kryzysem małżeństwa i rodziny czy wręcz zanikiem tych instytucji, natomiast inni mówią jedynie o nieuniknionym procesie ich przemian. Systematycznie spada liczba osób, które zawierają związek małżeński, wzrasta natomiast liczba par rozwodzących się czy decydujących się na wybór alternatywnej formy życia, takiej jak kohabitacja czy życie w pojedynkę. Urodzenie dziecka jest kwestią świadomego wyboru, a nie obowiązku, co przyczynia się do wzrostu zjawiska odsuwania w czasie decyzji prokreacyjnych albo też całkowitej rezygnacji z potomstwa. Ciekawe zatem wydaje się w tym kontekście ustalenie wzajemnych oddziaływań pomiędzy motywacją do pozostania bezdzietnym a korzyściami i kosztami z posiadania dzieci u osób zawierających małżeństwo, a także określenie różnic w jakości związków pomiędzy małżeństwami posiadającymi potomstwo i małżeństwami bezdzietnymi z wyboru. Badania mają na celu dokonanie psychologicznej charakterystyki małżeństw bezdzietnych z wyboru przy równoczesnej próbie ich porównania z małżeństwami posiadającymi potomstwo. Analiza relacji pomiędzy małżeństwami posiadającymi potomstwo i małżeństwami bezdzietnymi z wyboru pozwoli na ocenę jakości związków tworzonych przez nie w wymiarach komunikacji małżeńskiej i stylów rozwiązywania konfliktów. Metody i materiały. Ankieta (przygotowana w dwóch wersjach – dla małżeństw z potomstwem oraz małżeństw bezdzietnych z wyboru), Kwestionariusz Dobranego Małżeństwa (KDM-2) M. Plopy, Kwestionariusz Komunikacji Małżeńskiej (KKM) M. Plopy. Wyniki i wnioski. Przeprowadzone badania wykazały istotne różnice.
Item
Rodzina jako przestrzeń współdziałania Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce i Rzeczpospolitej Polskiej
(Wydawnictwo Naukowe ArchaeGraph Diana Łukomiak, 2023-09-30) Żelisławski, Jurand; Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Małżeństwo i rodzina to rzeczywistości, które można określić jako res mixtae, co oznacza, że są nimi zainteresowane zarówno Kościół rzymskokatolicki, jak i państwo. Nie dziwi więc, że zarówno małżeństwo, jak i rodzina powinny być otoczone ochroną i opieką dwuwymiarową, ze strony Kościoła i państwa. Kościół w swojej „polityce prorodzinnej” przede wszystkim działa przez nauczanie, przepowiadanie, katechezę, czyli głoszenie Ewangelii rodziny. Z jednej strony dba o rozwój doktryny dotyczącej tej tematyki, a z drugiej troszczy się o to, aby była ona znana i przekładała się na codziennie życie wiernych żyjących w małżeństwie i rodzinie. Natomiast państwo polskie, które ochronę rodziny ma zapisaną w Konstytucji RP (art. 18), podobnie jak i kierowanie się dobrem rodziny (art. 71), przede wszystkim realizuje swoją „politykę prorodzinną” przez przepisy prawa, które mają rodzinie sprzyjać i pomagać w realizacji jej zadań. Tworzenie takiego prawa oraz czuwanie, aby było ono respektowane. Zarówno Kościół rzymskokatolicki, jak i państwo polskie w swoich działaniach na rzecz rodziny kierują się zasadą pomocniczości, aby rodzinę wspierać i pomagać jej, a nie ją wyręczać, ani tym bardziej zastępować, w jej podstawowych funkcjach i zadaniach. Zasada ta jest mocno zakorzeniona w społecznej doktrynie Kościoła i była inspiracją dla wielu państw w ich działalności ustawodawczej. Znalazła także swoje miejsce w preambule do polskiej Konstytucji z 1997 roku. Rodzina, zarówno wobec państwa, jak i Kościoła, jest instytucją pierwotną i uprzednią. Status ten powinien być uszanowany przez obie instytucje. Ponieważ rodzina stanowi przedmiot zainteresowania ze strony obu instytucji, którym leży na sercu jej dobro, to instytucje te powinno ze sobą zgodnie współpracować dla dobra małżeństwa i rodziny. Warto zobaczyć w jakich obszarach ta współpraca występuje i przynosi efekty oraz w jakich może to współdziałania mogłoby lepiej wyglądać. Istotne jest, aby obie instytucje chciały współpracować, szukały wspólnych dróg rozwiązaniach kryzysów, które dotykają małżeństw w i rodzin, a w obecnych czasach jest ich coraz więcej. Rodzina potrzebuje wsparcia ze strony Kościoła i państwa, dlatego liczy na współdziałania tych dwóch instytucji. Rodzina potrzebuje tej pomocy nie dlatego, że sobie nie radzi, ale dlatego, aby swoje zdania mogła wykonywać w spokoju i coraz lepiej.
Item
Postawy i styl życia młodych Polaków: przegląd badań
(Instytut Badań Edukacyjnych, 2024) Franczyk, Agnieszka; Uniwersytet Opolski
Na poziomie deklaratywnym preferowaną formą życia osobistego młodych Polaków jest nadal małżeństwo i ma ono przewagę nad życiem singla lub singielki. Wielu młodych korzysta z internetu nie tylko do komunikowania się i rozrywki, lecz także do zdobywania informacji i rozwijania zainteresowań. Jest on traktowany jako integralna część ich codziennego życia. W odniesieniu do rynku pracy młodzi Polacy cenią sobie przede wszystkim równowagę między życiem zawodowym a prywatnym. Wybierając miejsce pracy, zwracają uwagę na panującą atmosferę i oferowane benefity, oczekują również przejrzystej komunikacji.
Item
Dyskurs o rodzinie na łamach „Przeglądu Powszechnego” w II Rzeczypospolitej
(Zakład Historii Edukacji Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego, Wydział Nauk Humanistycznych i Społecznych Karkonoskiej Państwowej Szkoły Wyższej, 2015) Topij-Stempińska, Beata; Katedra Oświaty i Wychowania, Instytut Nauk o Wychowaniu Wydział Pedagogiczny, Akademia Ignatianum w Krakowie
Przegląd Powszechny” został założony w 1884 roku przez polskiego jezuitę Mariana Morawskiego. Celem tego miesięcznika było szerzenie znajomości zasad katolickich wśród inteligencji oraz refleksja nad aktualnymi zagadnieniami dotyczącymi życia społecznego, naukowego czy literackiego. Na łamach czasopisma zamieszczano obszerne artykuły z dziedziny literatury, historii, filozofii, teologii, religioznawstwa, etyki społecznej. Stałe rubryki dotyczyły najbardziej aktualnych spraw państwowych, społecznych, kulturalnych i religijnych oraz recenzje książek. Jedną z kwestii społecznych, którą podejmowano w periodyku były zagadnienia dotykające problemów ówczesnej rodziny. Autorzy tekstów zwracali uwagę na rolę rodziny w wychowaniu, podejmowali zagadnienia dotyczące wychowania prorodzinnego. Przedstawiali interpretację „prawnej strony zagadnienia” dotyczącą rozwodów czy aborcji. Swoimi publikacjami również chcieli uwrażliwić czytelnika na sytuację polskich dzieci w rodzinie czy konieczność edukacji prozdrowotnej polskiej rodziny. Uczestniczyli w wydarzeniach związanych z problematyką rodzinną i poprzez raporty czy sprawozdania informowali społeczeństwo np. o podejmowanych inicjatywach w tym zakresie. W „Przeglądzie Powszechnym” problematyką rodziny zajmował się m.in. Stanisław Podoleński SJ. Cechowało go, jak pisze Janina Kostkiewicz, „zaangażowanie, długotrwałe i ciągłe, w raz podjętą problematykę”. Wykazywał się znajomością „inicjatyw podejmowanych w badanej kwestii przez adekwatne organizacje, stowarzyszenia, władze różnych szczebli”. W II RP „Przegląd Powszechny” był jednym z tych czasopism, na łamach którego podjęto dyskurs o kondycji polskiej rodziny, jej problemach czy dylematach.
Item
Rodzina na łamach czasopisma „Zawsze Wierni” Bractwa Świętego Piusa X
(Zakład Historii Edukacji Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego, Wydział Nauk Humanistycznych i Społecznych Karkonoskiej Państwowej Szkoły Wyższej, 2015) Figiel, Dominik; Instytut Pedagogiki, Zakład Historii Edukacji, Uniwersytet Wrocławski
Kwestie roli, funkcji, zadań rodziny są wielokrotnie podejmowane przez Kościół. Małżeństwo, rodzina, ojcostwo są głównymi wartościami, których Kościół broni. Jest jednak kontekst rozbieżnych poglądów, Kościół posoborowy – Bractwo Świętego Piusa X założone przez Marcela Lefebrve. Podział ten nastąpił w okresie trwania Soboru Watykańskiego II. Jest to szczególnie ważne, ponieważ w kontekście społecznym poglądy integrystów są skrajnie radykalne. Realizacja funkcji religijnej, opartej na założeniach Bractwa Piusa X, może powodować trudności z dostosowaniem się do wielokulturowej, wieloreligijnej rzeczywistości społecznej. Z kolei problematyka integryzmu podejmowana jest ciągle przez współczesny Kościół, który nie zgadza się z poglądami wyrażanymi przez Bractwo Piusa X. Z tego punktu widzenia istotny jest obszar rodziny i jej obraz przedstawiany w czasopiśmie Bractwa „Zawsze Wierni”. Radykalne poglądy integrystów na ekumenizm, wolność religijną, liberalizm i modernizm wskazują kierunek względem innych religii i wyznań. Całość podglądów, postaw oraz działań, ukierunkowanych na sprzeciw wobec zmian modernistycznych określa się mianem integryzmu, zaś samych przedstawicieli integrystami. Analiza czasopism, encyklik oraz prelekcji głoszonych przez członków Bractwa Świętego Piusa X pozwala spojrzeć na rodzinę od strony tradycji katolickiej. Podejście modernistyczne Kościoła współczesnego i ujmowanie w tym kontekście rodziny jest niezgodne z poglądami głoszonymi przez integrystów. Z kolei Bractwo Piusa X i głoszone tradycyjne poglądy nie odpowiadają potrzebom współczesnej rzeczywistości – nie tylko religijnej, ale i społecznej.