OPEN Repository

Welcome to OPEN - the Repository of Open Scientific Publications, run by the Interdisciplinary Centre for Mathematical and Computational Modelling, University of Warsaw, previously operating as the CeON Repository. The Repository enables Polish researchers from all fields to openly share their articles, books, conference materials, reports, doctoral theses, and other scientific texts.

Publications in the Repository are indexed by the most important search engines and aggregators and downloaded by users worldwide. We invite you to create an account, deposit your publications, and use the resources of the Repository.

22947 archived items

Institutional Communities

Recent Submissions

Thumbnail Image
Item
Zakładanie rodziny w krajach czeskich w pierwszej połowie XIX wieku
(Zakład Historii Edukacji Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego, 2016) Čapka, František; Vaculík, Jaroslav; Wydział Pedagogiczny, Universytet Masaryka, Brno
W omawianym okresie w krajach czeskich rodzina składała się zwykle z 5–7 osób. Tworzyli ją ojciec, matka i dzieci. Założenie rodziny było uwarunkowane zgodą przedstawiciela władzy zwierzchniej (na wsi) i magistratu (w miastach). Również po zniesieniu pańszczyzny w monarchii habsburskiej (1781 r.) w parafiach katolickich wymagano od urzędów zwierzchnich tzw. potwierdzenia o niekaralności, natomiast u osób poniżej 24. roku życia (wiek umownej dorosłości) do zawarcia małżeństwa konieczna była także zgoda opiekunów prawnych (rodziców). Partnera wybierali rodzice, kierując się głównie posiadanym przez niego majątkiem i zajmowaną pozycją społeczną. Ślub zawierały zwykle osoby pochodzące nie tylko z tej samej warstwy społecznej, ale też z tej samej miejscowości lub bliskiej okolicy. Prawo nie regulowało dolnej granicy wieku, koniecznej do zawarcia małżeństwa, jednak kawaler liczący mniej niż 20 lat należał do rzadkości, natomiast panien poniżej 20. roku życia było około 1/5. Rodzina stanowiła małą grupę społeczną tworzoną jednostkami połączonymi więzami małżeństwa, pokrewieństwa lub adopcji. Była rozumiana jako instytucja najwyższej wartości. Jej nienaruszalność gwarantowało wiele przepisów oraz tradycja. W pierwszej po łowie XIX wieku kobiety wychodziły za mąż najczęściej w wieku 20–25 lat, a mężczyźni w wieku 25 30 lat. W miastach mężczyźni żenili się mając nawet około 50 lat lub więcej. W rodzinach mieszczańskich podnosił się także wiek narzeczonych, podobnie jako okres trwania narzeczeństwa. Dotyczyło to zwłaszcza urzędników; w ich przypadku założenie rodziny było uzależnione od osiągnięcia określonej pozycji. Ponadto, zgodnie z dekretem cesarskim z 1800 roku, każdy urzędnik państwowy lub miejski musiał posiadać zgodę swojego przełożonego, o ile jego pensja nie osiągnęła pewnego pułapu finansowego. W przypadku żandarmerii, żołnierzy, straży finansowej i nauczycieli pozwolenie na ślub było związane ze zdobyciem pewnej pozycji służbowej. Na Morawach, w porównaniu z Czechami, wcześniej zawierano związki małżeńskie. Około 1/10 ludności w krajach czeskich była stanu wolnego. Biorąc pod uwagę kobiety chodziło o służące, córki mniej zamożnych rzemieślników, urzędników lub panny pochodzące z zubożałych rodzin szlacheckich, które nie posiadały wystarczająco wysokiego posagu. W pierwszej połowie XIX wieku, przede wszystkim w miastach, zwiększała się liczba tzw. ślubów odroczonych. Mamy tu na myśli związki małżeńskie zawierane dopiero wówczas, kiedy para partnerów miała już kilka nieślubnych dzieci; było to szczególnie widoczne w obszarach przygranicznych zamieszkałych przez ludność niemiecką.
Thumbnail Image
Item
Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego zagrożeniem dla współczesnej rodziny
(Zakład Historii Edukacji Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego, 2017) Dubis, Małgorzata; Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji, Wydział Pedagogiki i Psychologii, Lublin
Przeobrażenia społeczno-ekonomiczne i kulturowe w Polsce wiążą się ze zmianami w podejściu do małżeństwa i rodziny. W obrębie rodziny pojawiają się nowe, nieznane dotąd wzory zachowań, przekształceniu ulega jej struktura, zakres i kształt ról pełnionych przez jej członków. Powszechnie obserwuje się odejście od tradycyjnego jej modelu. Coraz powszechniejsze stają się różnorodne alternatywne formy życia małżeńsko--rodzinnego. Przekształcający się model rodziny małżeńskiej na formy pozamałżeńskie powoduje zmiany w postrzeganiu rodziny, a w szczególności małżeństwa jako nierozerwalnego związku na całe życie. Celem artykułu jest przedstawienie i analiza opinii studentów pedagogiki, dotyczących alternatywnych form życia małżeńskiego i rodzinnego. Ponadto prezentuje refleksje studentów pedagogiki, dotyczące postrzegania współczesnej rodziny oraz wyobrażeń o własnej rodzinie.
Thumbnail Image
Item
Kłamstwo – zagrożenie dla trwałości związku małżeńskiego i spójności rodziny
(Zakład Historii Edukacji Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego, 2017) Żywczok, Alicja; Instytut Pedagogiki, Wydział Pedagogiki i Psychologii, Uniwersytet Śląski, Katowice
Autorka wysunęła i uzasadniła tezę, iż kłamstwo, będące naruszeniem normy prawdomówności, stanowi zagrożenie zarówno dla trwałości związku małżeńskiego, jak i spójności rodziny. By podjąć refleksję nad kłamstwem – przedmiotem badań pedagogicznych, usytuowała problematykę kłamstwa w obrębie różnych dyscyplin naukowych, między innymi: filozofii, antropologii, językoznawstwa, psychologii, socjologii, historii, etnologii, neuronauk. W rezultacie analiz interdyscyplinarnych wyodrębniła kilka kierunków badań nad kłamstwem: semantyczny, typologiczny, etiologiczny, kulturowy, moralny, historyczno-strategiczny. Treść właściwą artykułu tworzą zagadnienia: stosunku do prawdy w kontekście doboru partnera i rozwoju związku uczuciowego (narzeczeńskiego i małżeńskiego); doraźnych i odroczonych w czasie konsekwencji kłamstwa członków rodziny. Kwintesencję i zarazem końcową część artykułu stanowi stwierdzenie, iż dezaprobata wobec okłamywania bliskich oraz respekt dla prawdy są czynnikami umacniającymi rodzinną więź emocjonalną wśród reprezentantów jednego pokolenia, np. małżonków, rodzeństwa oraz więź międzypokoleniową, np. między rodzicami i dziećmi, dziadkami i wnukami.
Thumbnail Image
Item
Specyfika zmian rodziny jako systemu naturalnego na przełomie XX i XXI wieku
(Zakład Historii Edukacji Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego, 2017) Dubis, Małgorzata; Stepulak, Marian Zdzisław; Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji, Wydział Pedagogiki i Psychologii, Lublin
Przedmiotem artykułu jest podjęcie naukowej refleksji nad specyfiką małżeństwa i rodziny jako systemu naturalnego na przełomie XX i XXI wieku. System rodzinny można rozpatrywać w różnych aspektach. Stąd też mówimy o ujęciu socjobiologicznym, psychodynamicznym, uczenia się, ujęcia kontekstualnego oraz o podejściu systemowym. Rodzina, jako naturalny system, posiada swoje właściwości, które jednocześnie stanowią fundamentalne kryteria do jego analizy i opisu. Wśród tych właściwości można wymienić, m.in. takie jak: zasada równowagi sił, tożsamość, zdolność do adaptacji, kształtowanie ról, hierarchiczna organizacja, własności sterownicze, właściwości sztywne, spoistość systemu, organizacja, mechanizacja, centralizacja, dominacja, ekwifinalność, dynamiczność, zmienność, ewoluowanie. Ostatnia część artykułu poświęcona jest istotnym elementom związanych z analizą przemian systemu rodzinnego na przełomie XX i XXI wieku.
Thumbnail Image
Item
Próba zdefiniowania kohabitacji w opozycji do małżeństwa
(Zakład Historii Edukacji Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego, 2018) Wieteska, Magda; Instytut Pedagogiki, Uniwersytet Wrocławski
Cel: Współczesne związki małżeńskie konstytuowane są w oparciu o dużo większą wolność w rozumieniu małżeństwa jako społecznego obowiązku, autonomię obojga partnerów oraz – w największej mierze – stanowią zalegalizowaną relację uwarunkowaną potrzebami uczuciowymi. Podobne założenia przyświecają kohabitacji, z wyłączeniem jej formalizacji w sensie prawnym. Metody: Autorka artykułu stara się przybliżyć podobieństwa i różnice pomiędzy kohabitacją a małżeństwem bez próby oceny, która z tych relacji jest bardziej wartościowa. Wyniki: W artykule przedstawiono i omówiono założenia teoretyczne, uregulowania prawne oraz modele kohabitacji i małżeństwa. Wykazano różnice oraz podobieństwa pomiędzy małżeństwem i kohabitacją. Wnioski: W przekonaniu autorki artykułu rozważania nad wyższością małżeństwa wobec kohabitacji nie są zasadne. Wartościowanie takie utrudnia zresztą wiele czynników. Jednym z nich jest brak dookreślenia, czym jest związek konsensualny, jakie są jego ramy czasowe, jak wygląda w nim kwestia rodzicielstwa, podziału obowiązków domowych etc.

Browse by

Selected filters:
Subject: rodzina Subject: marriage Subject: family Subject: małżeństwo Publisher: Zakład Historii Edukacji Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego
Reset filters