OPEN Repository

Welcome to OPEN - the Repository of Open Scientific Publications, run by the Interdisciplinary Centre for Mathematical and Computational Modelling, University of Warsaw, previously operating as the CeON Repository. The Repository enables Polish researchers from all fields to openly share their articles, books, conference materials, reports, doctoral theses, and other scientific texts.

Publications in the Repository are indexed by the most important search engines and aggregators and downloaded by users worldwide. We invite you to create an account, deposit your publications, and use the resources of the Repository.

23163 archived items

Recent Submissions

Item
Miłość i ekonomia w literackich biografiach kobiet
(Instytut Badań Literackich PAN, 2017) Szumlewicz, Katarzyna; Uniwersytet Warszawski
Książka analizuje powieści i sztuki teatralne takich autorek i autorów, jak Jane Austen, siostry Brontë, Charles Dickens, Wilkie Collins, Emil Zola, Aleksander Dumas, Henryk Ibsen, Zofia Nałkowska, Gabriela Zapolska, Alice Munro, Marilyn French, Elfriede Jelinek, Toni Morrison, Alice Walker, Arundhati Roy, David Herbert Lawrence, Michel Faber i Sarah Waters. Wszystkie te dzieła opisują doświadczenia kobiet żyjących w świecie, który ogranicza ich wolność i możliwości spełnienia. Katarzyna Szumlewicz zwraca uwagę na dwa rzadko opisywane razem aspekty biografii swoich bohaterek: z jednej strony na ekonomię, czyli pracę, pieniądze i własność, z drugiej zaś – na miłość i powiązane z nią zagadnienia, takie jak seks, małżeństwo i macierzyństwo. Mimo ograniczeń i restrykcji opisywane kobiety dążą do szczęścia i spełnienia, a przynajmniej niezależności w decydowaniu o swoim życiu. Gdy ambicje te zostają zduszone, często pojawiają się rozpacz i szaleństwo. Książka rekonstruuje losy i subiektywne punkty widzenia bohaterek z perspektywy emancypacji, to znaczy wizji takiego ładu społecznego, w którym usunięte zostałyby przeszkody w zaspokajaniu potrzeb zarówno materialnych, jak i emocjonalnych.
Item
Od pariaski do Mesjaszki. Utopijna biografia Flory Tristan
(Instytut Badań Literackich PAN, Stowarzyszenie Pro Cultura Litteraria, 2019) Szumlewicz, Katarzyna; Uniwersytet Warszawski
Szumlewicz explores the life and work of Flora Tristan (1803-1844), a Franco-Peruvian writer and social activist. Tristan’s father belonged to the Peruvian aristocracy, but she live d in poverty because, according to French law, she was not entitled to her inheritance. She married early and had three children before leaving her violent husband. Again, the laws were against her, denying her child custody as well as the right to divorce. Tristan travelled to Peru hoping her relatives would help her. She described her journey, as well as the situation of a woman who cannot divorce, in Peregrinations of a Pariah. Next she travelled to England, where she developed her own version of Utopian Socialism emphasising the advancement of women. Tristan presented herself as “the mother of workers” and a “Messiah”. She died at the age of 41 as a result of a gun-shot wound inflicted by her husband six years earlier.
Item
Martha Nussbaum’s ethics as a vision of radical social responsibility
(Copernicus Center Press, 2021) Szumlewicz, Katarzyna; Uniwersytet Warszawski
The essay is devoted to Martha Nussbaum’s socioethical conception, known as the capabilities approach . Nussbaum’s theory is analysed as a utopian theory of education . It is based on three philosophical foundations . The first one is Kant’s moral philosophy, according to which every person shall be treated as an end in herself or himself . The second is the Marxian postulate of developing the abilities of every person suppressed by alienation. The third one is the vision of women’s and minorities’ rights presented by John Stuart Mill . How-ever, Nussbaum’s reflection goes beyond 18th and 19th century conceptions, as it refers to the contemporary world and to today’s emancipatory postulates .The philosopher lists the most important capabilities, whose degree of realisation serves as a measurement of social development (life, bodily health, bodily integrity, affiliation, control over one’s environment, practical reason, developing senses and imagination, play, and concern for the world of nature). According to Nussbaum, the society’s objective is emancipation for all, and it is possible to reach it thanks to the economic structure and a just legal system .The philosopher stresses the role that a universally accessible humanistic culture plays in this process, as such a culture makes people aware of the richness of their own potentials.
Item
Inspiracje marksowskie w teoriach wychowania: Antonio Gramsci, Paulo Freire, Martha Nussbaum i inni
(Instytut Filozofii, Uniwersytet Szczeciński, 2018) Szumlewicz, Katarzyna; Uniwersytet Warszawski
In the essay I discuss theories of education inspired by Karl Marx’s thought. His most important concepts with regard to the topic are the theory of alienation of the human being, a postulate of realization of human potential and a conception of ideology of the ruling class. First I refer to Antonio Gramsci who was preoccupied with an issue of shaping social consciousness. He didn’t support Marx’s point that it is shaped only by the economic base, also acting in the field of culture and education can break a conservative-capitalist hegemony. Then I discuss Paulo Freire’s pedagogy of the oppressed and feminist standpoint theory. They are both grounded in Marxist concept of ideology. Ruling groups– e.g. colonialists, men in patriarchy– impose their worldview on people they oppress. It is biased and it justifies inequalities. It should be confronted with a vision deriving from experience of those who are oppressed. Another conception analyzed was a capability approach of Martha Nussbaum. It postulates that everyone should be granted possibilities to realize their potentials derived from ten core capabilities. These are life, bodily health, bodily integrity, practical reason, senses, imagination and thought, emotions, affiliation, play, control over one’s environment, and other species– animals, plants, the world of nature. Finally I refer to Theodor W. Adorno’s conception of authoritarian personality and to Jürgen Habermas’ critical sociology. I argue that liberal perspective, that e.g. Martha Nussbaum referred to, is not contradictory to Marxism in the field of theory of education.
Item
Utopia „perspektywy zdolności” Marthy Nussbaum
(Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego, 2020) Szumlewicz, Katarzyna; Uniwersytet Warszawski
Esej jest poświęcony perspektywie zdolności Marthy Nussbaum. Jest to złożona wizja etyki społecznej, którą badam jako utopijną teorię wy­chowania. Ma ona trzy fundamenty filozoficzne. Pierwszym jest filozofia moralna Immanuela Kanta, według której każda jednostka powinna być trak­towana jako cel sam w sobie. Drugim – postulat Karola Marksa, by wyzwolić ludzkie potencjały, zduszone przez alienację. Trzeci stanowi koncepcja praw kobiet i mniejszości, jaką prezentuje w swoich dziełach John Stuart Mill. Jednak refleksja Nussbaum wykracza daleko poza teorie powstałe w XVIII i XIX wieku, odnosząc się do współczesnego świata i wyrażając dzisiejsze postulaty emancypacyjne. Przedstawia ona listę dziesięciu podstawowych „zdolności” jednostek, których realizację powinno umożliwić sprawiedliwe społeczeństwo. Są to: życie, zdrowie, integralność fizyczna, rozum praktycz­ny, afiliacja, kontrola nad środowiskiem, zmysły, zabawa i wyobraźnia, a tak­że bliskość z naturą. W integralności cielesnej chodzi o prawa reprodukcyjne oraz o dostosowanie środowiska do potrzeb osób z niepełnosprawnościa­mi. Edukacja i wychowanie mają usuwać przeszkody w realizacji wszystkich zdolności. Wyobraźnia i logiczne myślenie rozwijają umiejętność postawie­nia się w sytuacji kogoś innego, a więc przeciwdziałają dyskryminacji. Ce­lem sprawiedliwego społeczeństwa jest emancypacja wszystkich ludzi, co wymaga określonych ekonomicznych reguł. Stawia ona na kulturę humani­styczną, która byłaby dostępna dla wszystkich, uświadamiając ludziom bo­gactwo ich potencjałów.