Uwaga! Pozycje dodane do repozytorium OPEN między 21 września a 6 października zostaną opublikowane na stronie repozytorium po tym terminie.
OPEN Repository

Welcome to OPEN - the Repository of Open Scientific Publications, run by the Interdisciplinary Centre for Mathematical and Computational Modelling, University of Warsaw, previously operating as the CeON Repository. The Repository enables Polish researchers from all fields to openly share their articles, books, conference materials, reports, doctoral theses, and other scientific texts.

Publications in the Repository are indexed by the most important search engines and aggregators and downloaded by users worldwide. We invite you to create an account, deposit your publications, and use the resources of the Repository.

23002 archived items

Recent Submissions

Item
Pielęgnowanie tradycji i zwyczajów w rodzinach galicyjskich i ich znaczenie dla kształtowania tożsamości społecznej i narodowej
(Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego, 2018) Dolata, Elżbieta; Zakład Historii i Teorii Wychowania, Wydział Pedagogiczny, Uniwersytet Rzeszowski
Cel: W artykule podjęto próbę naszkicowania różnych przejawów życia ludności galicyjskiej, na przełomie XIX i XX wieku, dokumentujących jej ogromne przywiązanie do tradycji. Wyjątkowe znaczenie, jakie przypisywano zwyczajom, obrzędom i uroczystościom w rodzinach galicyjskich, stanowi pewnego rodzaju fenomen, przekazywany z pokolenia na pokolenie. Celem artykułu jest ukazanie oddziaływania pielęgnowania wszelkich zwyczajów, głównie przez ludność chłopską, na budowanie systemu wartości w rodzinach, tworzenie więzi społecznych oraz kształtowanie tożsamości społecznej i narodowej w okresie walki o niepodległość oraz w pierwszych latach życia w wolnym państwie. Metody: Zastosowano analizę dokumentów, zgodnie z zasadami prac badawczych o charakterze historycznym. Do przygotowania artykułu wykorzystano głównie chłopską literaturę pamiętnikarską i wspomnieniową z przełomu XIX i XX wieku. Analizie poddano teksty opracowane przez galicyjskich pamiętnikarzy, m.in. Stanisława Pigonia, Wincentego Witosa, Romana Turka, Franciszka Magrysia, Jana Stryczka, Ferdynanda Kurasia. Wyniki: W rezultacie badań, poznano specyfikę życia wiejskiej ludności galicyjskiej i jej funkcjonowanie w społeczności lokalnej. Poznano funkcjonowanie rodzin galicyjskich w okresie rozbiorowym oraz pielęgnowane z ogromną starannością, ich zwyczaje, tradycje i obrzędy. Wnioski: Analiza materiałów źródłowych pozwala wywnioskować, iż w omawianym okresie, w oparciu o tradycyjne wartości budowana była rodzina galicyjska oraz wspólnota społeczna i obywatelska. Poprzez wierność tradycji rozwijała się identyfikacja kulturowa i społeczna z własną rodziną, gospodarstwem, warsztatem pracy, rodzinną wsią, językiem. W konsekwencji prowadziło to do uświadomienia sobie związku z własnym narodem i poczucia odpowiedzialności za jego losy.
Item
Dom rodzinny dziecka robotniczego w Łodzi w okresie międzywojennym w świetle materiałów etnograficznych
(Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego, 2018) Sosnowska, Joanna; Katedra Historii Wychowania i Pedeutologii, Wydział Nauk o Wychowaniu, Uniwersytet Łódzki
Cel: Typowa łódzka rodzina robotnicza lat 1918–1939 to taka, w której dorośli i młodociani członkowie byli zatrudnieni w fabryce, nierzadko w jednym zakładzie. W codziennym rytmie robotniczego życia wartość nadrzędną stanowiła praca. Była (w) jego centrum, bowiem „pracowano po to, aby żyć”. W Łodzi, gdzie podstawą gospodarki i głównym czynnikiem miastotwórczym był przemysł włókienniczy, okres międzywojenny okazał się szczególnie skomplikowany. Znamienną cechą łódzkiej gospodarki były wyraźne fazy ożywienia i rozkwitu, ale także zastój, powodujący, w latach kryzysów ekonomicznych, czasowe zaprzestanie produkcji, w najgorszym przypadku, upadłość przedsiębiorstwa, a dla rodziny – brak źródeł utrzymania. Celem badań była próba rekonstrukcji warunków życia dziecka robotniczego w Łodzi lat 1918–1939. Metody: W badaniach wykorzystano materiał etnograficzny zgromadzony w łódzkim Archiwum Zbiorów Etnograficznych, pochodzący z badań nad kulturą ludności robotniczej Łodzi okresu międzywojennego, prowadzonych od połowy lat 70. XX wieku pod kierunkiem prof. Bronisławy Kopczyńskiej-Jaworskiej. W wywiadach narracyjnych (zapisanych i skatalogowanych), których udzielali dawni robotnicy fabryk włókienniczych znajduje się wiele odniesień do dzieciństwa przeżywanego między wojnami. Wyniki: Sięgając do międzywojennej przeszłości zatrzymanej w pamięci dzieciństwa łódzkich robotnic i robotników, uwzględniono następujące aspekty: warunki bytowe rodziny (wyposażenie mieszkania, żywność, odzież), prace i obowiązki domowe (różne dla dziewcząt i chłopców oraz dla starszego rodzeństwa), opieka nad dzieckiem (karmienie, czystość i higiena), wychowanie (zabawy, edukacja szkolna, nauka norm społecznych). Wnioski: W okresie międzywojennym poziom materialny łódzkiej rodziny robotniczej wyznaczał stopień zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, a więc warunków mieszkaniowych, żywieniowych, dostępu do dóbr kultury czy spędzania wolnego czasu. Aktywność zawodowa rodziców (albo jej brak) implikowała sytuację życiową dziecka, jego codzienność, relacje z rodzicami i rodzeństwem, obowiązki domowe i szkolne.
Item
Dziecko zdolne w pieczy zastępczej (na przykładzie powiatu bialskiego)
(Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego, 2018) Ruszkowska, Marzena; Zakład Pedagogiki, Wydział Nauk o Zdrowiu i Nauk Społecznych, Katedra Nauk Humanistycznych i Społecznych, Państwowa Szkoła Wyższa w Białej Podlaskiej
Cel: Rozpoznanie sytuacji dzieci zdolnych / utalentowanych w pieczy zastępczej oraz czynników, które mogą mieć wpływ na rozwój zdolności / talentów. Metody: Sondaż diagnostyczny i studium indywidualnych przypadków, z wykorzystaniem autorskich kwestionariuszy ankiet dla podopiecznych, kwestionariuszy wywiadu z wychowawcami placówek opiekuńczo-wychowawczych i placówek rodzinnych oraz rozmowy z koordynatorami i dyrektorami badanych placówek. Wyniki: Badania realizowano na terenie powiatu bialskiego w trzech placówkach opiekuńczo-wychowawczych i trzech rodzinnych domach dziecka. Analiza wyników pozwoliła stwierdzić, że co trzeci podopieczny pieczy instytucjonalnej i co drugi pieczy rodzinnej posiada zainteresowania i pasje, których rozwijaniu nie sprzyja usytuowanie placówek w środowisku wiejskim. Środowisko to utrudnia dostęp do zajęć dodatkowych, wyrównawczych, kompensacyjnych, rozwijających. Dziecko zdolne w pieczy zastępczej to rzadkość, częściej zdarzają się dzieci uzdolnione, np. sportowo czy artystycznie. Wnioski: Za najważniejsze w pracy z dzieckiem zdolnym w pieczy zastępczej należy uznać podtrzymywanie w nim ciekawości poznawczej, rozwijanie jego zainteresowań i pasji, motywowanie do pracy, rozbudzanie jego aspiracji.
Item
Funkcjonalność wychowawcza rodziny a ryzykowna aktywność młodzieży w Internecie
(Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego, 2018) Kwiatkowski, Piotr; Jurczyk-Romanowska, Ewa; Instytut Pedagogiki, Uniwersytet Wrocławski
Cel: Przedmiotem analizy autorzy uczynili zachowanie problemowe młodzieży w Internecie. Dotyczyły one: (1) umawiania się na randki za pośrednictwem Internetu, (2) „zarywania” nocy z powodu korzystania z Internetu, (3) hejtowania w Internecie oraz (4) zaniedbywania nauki z powodu używania Internetu. Metody: Próba badawcza wynosiła 674 uczniów z różnych placówek oświatowych (szkół średnich i zawodowych z terenu województwa dolnośląskiego). Średnia wieku wyniosła 18,43. Badania przeprowadzono w oparciu o analizę korelacji według wzoru Pearsona, analizę regresji wielokrotnej i analizę regresji czynnikowej. Wyniki: Na podstawie przeprowadzonych analiz stwierdzono istotną statystycznie korelację pomiędzy ogólną skłonnością do zachowań ryzykownych w Internecie a (1) problemami eksternalizacyjnymi, (2) z poszukiwaniem wrażeń (3) z ogólną skłonnością do zachowań ryzykownych, czyli rozhamowaniem neurobehawioralnym oraz (4) funkcjonalnością wychowawczą rodziny generacyjnej, przy czym ta ostatnia korelacja ma znak ujemny. Wnioski: Osoby z wysokim nasileniem cechy neurobehawioralnego rozhamowania, pochodzące z rodzin o wysokiej funkcjonalności wychowawczej (co oznacza wysoką resiliencję systemu rodzinnego oraz wysoką jakość celowych oddziaływań na dzieci – autorytatywne rodzicielstwo), ujawniają skłonność do podejmowania ryzyka w Internecie na poziomie porównywalnym z osobami bez cech rozhamowania, podczas gdy niska funkcjonalność rodziny, w skojarzeniu z wysokim poziomem neurobehawioralnego rozhamowania, wyraźnie podwyższa wskaźniki ryzykownej aktywności internetowej młodzieży.
Item
Gotowość do agresji interpersonalnej w interakcyjnej perspektywie ryzyka i protekcji
(Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego, 2018) Kwiatkowski, Piotr; Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego
Cel: W części teoretycznej zdefiniowano i określono formy agresji oraz wskazano teorie wyjaśniające gotowość do zachowań agresywnych. Wyznaczono ramy poszukiwań badawczych, wprowadzając pojęcie czynników ryzyka i czynników protekcyjnych oraz wskazując dwa modele działania czynników protekcyjnych (równoważenie ryzyka i redukowanie ryzyka). Metody: W części metodologicznej wyszczególniono zadanie badawcze w postaci zweryfikowania obu modeli protekcji. Wskazano zmienne niezależne w obszarach ryzyka (deficyt samokontroli, problemy eksternalizacyjne, potrzebę silnych wrażeń i poziom frustracji) oraz protekcji (więź z rodzicami, kontrolę rodzicielską i ogólną ocenę jakości wychowania w rodzinie generacyjnej) oraz zmienną zależną w postaci indeksu gotowości behawioralnej do zachowań agresywnych (zsumowane wskaźniki postawy, normy subiektywnej i agresywnych zachowań w przeszłości). Próbę stanowiło 229 uczniów szkół średnich z województwa opolskiego i śląskiego. Wykorzystano pięć technik analizy danych: analizę korelacji, analizę czynnikową, analizę rzetelności wykorzystanych skal pomiarowych, analizę regresji wielokrotnej i czynnikową analizę regresji. Wyniki: Analizy czynnikowe uzasadniły powiązanie czynników ryzyka i czynników protekcji w dwa zbiorcze indeksy ryzyka i protekcji. Analizy regresji (wielokrotnej i czynnikowej) pozwoliły skonfrontować oba modele (równoważenia i redukowania ryzyka) z danymi z próby. Badania nie dały podstaw do weryfikacji słuszności żadnego z wyżej wymienionych modeli. Model równoważenia ryzyka nie uzyskał potwierdzenia, ponieważ czynniki protekcyjne nie wykazały predyktywności względem gotowości behawioralnej do agresji. Model redukowania ryzyka nie uzyskał potwierdzenia, ponieważ wysoka wartość czynników protekcyjnych nie prowadziła do obniżenia gotowości do agresji u osób obciążonych wysoką wartością indeksu ryzyka. Obraz istotnej zależności interkacyjnej był bardziej złożony – ujawniono, że wysoka wartość indeksu protekcji prowadzi do ekstremalnie niskiej gotowości do agresji u osób nie obciążonych oraz do ekstremalnie wysokiej gotowości do agresji u osób obciążonych wysoką wartością indeksu ryzyka agresji. Wnioski: Wysoka funkcjonalność rodziny generacyjnej nie wyklucza skłonności do agresji, a w pewnych okolicznościach w postaci wysokiego nasilenia indywidualnych predyspozycji do agresji może nawet zwiększać ryzyko, co może stanowić istotny problem z punktu widzenia prewencji i wskazanie do poszukiwania specyficznych rozwiązań w tym zakresie.