OPEN Repository

Welcome to OPEN - the Repository of Open Scientific Publications, run by the Interdisciplinary Centre for Mathematical and Computational Modelling, University of Warsaw, previously operating as the CeON Repository. The Repository enables Polish researchers from all fields to openly share their articles, books, conference materials, reports, doctoral theses, and other scientific texts.

Publications in the Repository are indexed by the most important search engines and aggregators and downloaded by users worldwide. We invite you to create an account, deposit your publications, and use the resources of the Repository.

23068 archived items

Recent Submissions

Item
Prognozowane zmiany wybranych elementów krajobrazu kulturowego Polski do roku 2050. Szkic geograficzny – część 2
(Komisja Krajobrazu Kulturowego PTG, 2019) Plit, Joanna; Myga-Piątek, Urszula; Plit, Florian; Stanisław Leszczycki Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences in Warsaw, Poland; University of Silesia in Katowice, Faculty of Natural Sciences, Poland; The Jan Kochanowski University in Kielce, Institute of Geography and Environmental Management, Poland
W artykule przedstawiono prawdopodobną ewolucję i prognozowany stan elementów/składników krajobrazu kulturowego Polski w 2050 r. Ekstrapolując obserwowane procesy przyrodnicze, trendy społeczno-gospodarcze i kulturowe, omówiono: uwarunkowane antropogenicznie efekty zmian szaty roślinnej i wód powierzchniowych, przewidywane krajobrazowe zmiany w strukturze upraw i własności w rolnictwie, efekty rozwoju osadnictwa, i alternatywnych źródeł energii. Przedstawiony scenariusz obejmuje także krajobrazowe skutki: globalizacji, oczekiwanego napływu imigrantów, multikulturowości i przeciwstawnych tendencji historycyzmu. Postuluje się wykonanie regionalnych i lokalnych prognoz zmian krajobrazowych oraz dalsze prace metodyczne, co pozwoli na lepszą ochronę walorów krajobrazu kulturowego Polski. Założenia teoretyczne i czynniki krajobrazotwórcze omówiono w poprzednim artykule Myga-Piątek, Plit, Plit 2019. Poniższy tekst jest jego kontynuacją.
Item
Czy możliwa jest prognoza zmian krajobrazu kulturowego Polski? Szkic problematyki w ujęciu geograficznym. Część 1 – Siły sprawcze
(Komisja Krajobrazu Kulturowego PTG, 2019) Myga-Piątek, Urszula; Plit, Florian; Plit, Joanna; University of Silesia in Katowice, Faculty of Natural Sciences, Poland; Jan Kochanowski University in Kielce, Institute of Geography and Environmental Management, Poland; Stanisław Leszczycki Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences in Warsaw, Poland
W badaniach krajobrazu kulturowego dużą rolę odgrywa podejście ewolucyjne, wyjaśniające obecny jego stan przez analizę zmian w minionych stuleciach. Kolejnym etapem badań krajobrazowych, o dużym walorze praktycznym, staje się przewidywanie zmian krajobrazu. Prognozowanie stanowi bardzo ważny element teoretycznych badań naukowych. W artykule zwrócono uwagę na potrzebę takich prognoz, omówiono trudności związane z ich opracowywaniem. Uzasadniono, dlaczego w Polsce najdalszy horyzont czasowy prognoz krajobrazowych sięgać może nie dalej niż do 2050 r. Ukazano czynniki: środowiskowe, polityczne, ekonomiczne, społeczne, biopsychiczne populacji, demograficzne, kulturowe i regionalne, które do 2050 r. wpływać będą z dużym prawdopodobieństwem na ewolucję krajobrazu kulturowego Polski. Przyszłe jego zmiany – efekty działania sił sprawczych zostaną omówione zostaną w kolejnym artykule.
Item
Analiza historyczna w monitoringu zmian krajobrazu na przykładzie Stacji Czytania Krajobrazu Uniwersytetu Śląskiego
(Komisja Krajobrazu Kulturowego PTG, 2023) Żemła-Siesicka, Anna; Myga-Piątek, Urszula; Pukowiec-Kurda, Katarzyna; Sobala, Michał; University of Silesia in Katowice, Faculty of Natural Sciences, Poland
Artykuł prezentuje możliwości edukacji krajobrazowej założonej w 2023 r. na dachu budynku Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego Stacji Czytania Krajobrazu. Celem artykułu jest wskazanie możliwości analizowania zmian krajobrazu miejskiego jako zadania edukacyjnego. W artykule przedstawiono analizy prezentowane na dwóch wybranych planszach Stacji: historycznej oraz stratygrafii krajobrazu, prezentujące przeobrażenia obszaru Sosnowca-Pogoni. Wyniki badań wskazują na zmiany krajobrazu otwartego w tereny zabudowane oraz przekształcenia terenów przemysłowych na tereny zabudowy mieszkaniowej. Przedstawione zostały także zmiany wybranych elementów krajobrazu. Zastosowanie kartograficznych metod prezentacji zmian krajobrazu oraz modelu stratygrafii krajobrazu ułatwia uzmysłowienie odbiorcom jak znaczne były zmiany na przedstawianym obszarze w ciągu ostatnich 130 lat oraz uświadomienie, że krajobraz podlega ciągłej ewolucji
Item
Czy parkom narodowym Utah zagraża overtourism? Turystyka na obszarach chronionych i jej krajobrazowe konsekwencje
(Komisja Krajobrazu Kulturowego PTG, 2021) Pyryt, Piotr; Pukowiec-Kurda, Katarzyna; Myga-Piątek, Urszula; University of Silesia in Katowice, Faculty of Natural Sciences, Poland
Wraz ze wzrostem globalnego ruchu turystycznego, ważnym zagadnieniem staje się ocena negatywnego wpływu turystyki na różne aspekty rzeczywistości, w tym na krajobraz. Jednym z przejawów negatywnego wpływu turystyki jest zjawisko overtourismu. W artykule przestawiono ocenę stopnia przekształcenia krajobrazu parków narodowych stanu Utah na skutek zjawiska overtourismu. Do badań wykorzystano zestaw wskaźników turystycznego przekształcenia krajobrazu i nasilenia overtourismu, dotyczących wielkości ruchu turystycznego i rozwoju infrastruktury turystycznej. Ponadto wykonano pomiary natężenia ruchu turystycznego. Wyniki wskazują na sezonowe wzmożenie ruchu turystycznego, a co za tym idzie na okresowo wzmagającesię zjawisko przeciążenia geosystemu. Zastosowana metodyka pozwoliła ocenić stopień przekształcenia krajobrazu na skutek nadmiernego ruchu turystycznego we wszystkich badanych parkach narodowych. Mając na uwadze sezonowość ruchu turystycznego w obszarach chronionych, rekomenduje się zastosowanie narzędzi ograniczających i kanalizujących ruch turystyczny w wysokim sezonie turystycznym. Dotyczy to zwłaszcza najchętniej odwiedzanego Parku Narodowego Zion.