OPEN Repository

Welcome to OPEN - the Repository of Open Scientific Publications, run by the Interdisciplinary Centre for Mathematical and Computational Modelling, University of Warsaw, previously operating as the CeON Repository. The Repository enables Polish researchers from all fields to openly share their articles, books, conference materials, reports, doctoral theses, and other scientific texts.

Publications in the Repository are indexed by the most important search engines and aggregators and downloaded by users worldwide. We invite you to create an account, deposit your publications, and use the resources of the Repository.

22962 archived items

Recent Submissions

Item
Przeobrażenia struktury użytkowania gruntów rolnych w województwie świętokrzyskim w pierwszej dekadzie XXI w.
(Komisja Krajobrazu Kulturowego PTG, 2019) Kamińska, Wioletta; Mularczyk, Mirosław; Suligowski, Roman; Jan Kochanowski University in Kielce, Poland Institute of Geography and Environmental Sciences
Celem artykułu jest ocena zmian w strukturze użytkowania gruntów w gospodarstwach rolnych województwa świętokrzyskiego w latach 2002-2010 oraz identyfikacja czynników kształtujących badane przeobrażenia. W badaniach wykorzystano dane z Powszechnych Spisów Rolnych z lat 2002 i 2010 dotyczące powierzchni gruntów gospodarstw rolnych. W pracy zastosowano podstawowe wskaźniki statystyczne i opracowania kartograficzne obrazujące przestrzenne zróżnicowanie dynamiki zmian struktury użytkowania gruntów rolnych w gminach analizowanego obszaru. Stwierdzono, że zmiany w użytkowaniu gruntów będących w użytkowaniu gospodarstw rolnych w woj. świętokrzyskim w latach 2002-2010 nie w pełni wpisywały się w tendencje ogólnokrajowe. Zauważono również istotne różnice w przemianach struktury użytkowania gruntów rolnych między obszarami z przewagą funkcji przemysłowych (podregion kielecki województwa), a obszarami z dominującą funkcją rolniczą (podregion sandomiersko-jędrzejowski).
Item
Krajobrazy megalityczne. Próba zdefiniowania pojęcia i umiejscowienia w typologiach krajobrazu
(Komisja Krajobrazu Kulturowego PTG, 2019) Żemła-Siesicka, Anna; University of Silesia in Katowice, Faculty of Natural Sciences, Poland
Budowle megalityczne stanowią jeden z najstarszych elementów kulturowych Europy. Poprzez swoją monumentalną formę megality stanowiły przez tysiąclecia swego istnienia wyróżniający element krajobrazu. Celem artykułu jest wykazanie, iż szczególny charakter materialny i niematerialny przestrzeni cechującej się występowaniem megalitów może decydować o wyodrębnieniu w dotychczasowych klasyfikacjach typu krajobrazu megalitycznego. Na potrzeby zdefiniowania pojęcia przyjęto fizjonomiczno-percepcyjne ujęcie krajobrazu. Przedstawiono ogólną charakterystykę krajobrazu megalitycznego pod względem wartości kulturowych, przyrodniczych, przestrzennych i niematerialnych. Odniesiono jego cechy do wybranych typologii krajobrazu i zaproponowano autorską definicję krajobrazu megalitycznego. Uznano, że krajobraz megalityczny należy do podtypu krajobrazu archeologicznego (historycznie), sakralnego (funkcjonalnie) oraz krajobrazu przyrodniczo-kulturowego (w zakresie przekształceń antropogenicznych). Charakteryzuje się specyficzną fizjonomią o własnej formie krajobrazowej oraz unikalnych cechach niematerialnych i swoistym genius loci, związanych z historyczną (sepulkralną, świątynną, społeczną, astronomiczną, magiczną) oraz obecną (ezoteryczną, turystyczną) funkcją obiektów. Zebranie cech charakterystycznych krajobrazu megalitycznego oraz ulokowanie typologiczne przedstawione w artykule stanowi podstawę do dalszych dyskusji i działań w zakresie znaczenia, oceny zagrożeń oraz ochrony współczesnych krajobrazów megalitycznych.
Item
Przemiany przestrzenne wybranych miast mazurskich w latach 1945-1989, w świetle badań jakościowych mieszkańców
(Komisja Krajobrazu Kulturowego PTG, 2019) Musiaka, Łukasz; University of Lodz, Faculty of Geographical Sciences, Poland Department of Political and Historical Geography and Regional Studies
Ofensywa Armii Czerwonej w 1945 r. spowodowała ogromne zniszczenia miast mazurskich. W niektórych przypadkach, czasami bezpowrotnie, zatarty został powstający przez wieki krajobraz kulturowy. Odbudowa ze zgliszczy i późniejsza rozbudowa w duchu socjalistycznym trwały przez kolejne kilkadziesiąt lat. Celem artykułu było poznanie opinii mieszkańców na temat przemian przestrzennych wybranych miast mazurskich w okresie 1945-1989. Aby zgromadzić odpowiedni materiał do analiz, zastosowano metodę badań jakościowych. Wywiady pogłębione zostały przeprowadzone z mieszkańcami sześciu wytypowanych miast o różnej skali zniszczeń wojennych. Respondenci w większości ocenili odbudowę powojenną pozytywnie. Późniejsze przemiany morfologiczne otrzymały gorsze noty. Równocześnie badane osoby potrafiły docenić skalę prowadzonej odbudowy, powstawanie miejsc pracy i rozwój ekonomiczny w tym okresie. Skutki zniszczeń wojennych oraz prowadzonych później prac porządkowych i budowalnych w miastach mazurskich, są odczuwane do dziś. Zarówno fizycznie, w krajobrazie miast, jak i w opiniach ich mieszkańców.
Item
Prognozowane zmiany wybranych elementów krajobrazu kulturowego Polski do roku 2050. Szkic geograficzny – część 2
(Komisja Krajobrazu Kulturowego PTG, 2019) Plit, Joanna; Myga-Piątek, Urszula; Plit, Florian; Stanisław Leszczycki Institute of Geography and Spatial Organization Polish Academy of Sciences in Warsaw, Poland; University of Silesia in Katowice, Faculty of Natural Sciences, Poland; The Jan Kochanowski University in Kielce, Institute of Geography and Environmental Management, Poland
W artykule przedstawiono prawdopodobną ewolucję i prognozowany stan elementów/składników krajobrazu kulturowego Polski w 2050 r. Ekstrapolując obserwowane procesy przyrodnicze, trendy społeczno-gospodarcze i kulturowe, omówiono: uwarunkowane antropogenicznie efekty zmian szaty roślinnej i wód powierzchniowych, przewidywane krajobrazowe zmiany w strukturze upraw i własności w rolnictwie, efekty rozwoju osadnictwa, i alternatywnych źródeł energii. Przedstawiony scenariusz obejmuje także krajobrazowe skutki: globalizacji, oczekiwanego napływu imigrantów, multikulturowości i przeciwstawnych tendencji historycyzmu. Postuluje się wykonanie regionalnych i lokalnych prognoz zmian krajobrazowych oraz dalsze prace metodyczne, co pozwoli na lepszą ochronę walorów krajobrazu kulturowego Polski. Założenia teoretyczne i czynniki krajobrazotwórcze omówiono w poprzednim artykule Myga-Piątek, Plit, Plit 2019. Poniższy tekst jest jego kontynuacją.
Item
Zagrożenia walorów fizjonomicznych krajobrazu terenów przyległych do dróg o znaczeniu turystycznym przez obiekty reklamy zewnętrznej na przykładzie drogi krajowej Myślenice – Zakopane
(Komisja Krajobrazu Kulturowego PTG, 2019) Badora, Krzysztof; Biegun, Magdalena; University of Opole, Poland Institute of Socio-Economic Geography and Spatial Management
W artykule przedstawiono ocenę zagrożenia walorów fizjonomicznych krajobrazu wzdłuż drogi krajowej Myślenice – Zakopane, jednej z najważniejszych dróg turystycznych Polski. Podstawą analizy była inwentaryzacja obiektów reklamy zewnętrznej po obydwu stronach drogi w pasmach o szerokości 100 m. Badany obszar ma bardzo istotne znaczenie w percepcji krajobrazów górskich polskiej części Karpat. W wyniku przeprowadzonej analizy stwierdzono bardzo wysoki stopień zagrożenia walorów widokowych przez reklamy. Zinwentaryzowano 1096 obiektów reklamowych, co daje średnie zagęszczenie ok. 18 reklam na 1 km drogi. Na najbardziej zagrożonych odcinkach w Zakopanem i Rabce obiekty reklamowe występują średnio co 15 m. Najbardziej narażonymi krajobrazami na degradację są otwarte krajobrazy łąk i pastwisk oraz zabudowane krajobrazy miejscowości górskich. Obiekty reklamy zewnętrznej są bardzo poważnym zagrożeniem dla tożsamości i odrębności krajobrazów gór Polski. Stopień zagrożenia wymaga pilnego uruchomienia przez samorządy terytorialne narzędzi prawnych ochrony krajobrazu w procesach planowania i zagospodarowania przestrzennego.