OPEN Repository

Welcome to OPEN - the Repository of Open Scientific Publications, run by the Interdisciplinary Centre for Mathematical and Computational Modelling, University of Warsaw, previously operating as the CeON Repository. The Repository enables Polish researchers from all fields to openly share their articles, books, conference materials, reports, doctoral theses, and other scientific texts.

Publications in the Repository are indexed by the most important search engines and aggregators and downloaded by users worldwide. We invite you to create an account, deposit your publications, and use the resources of the Repository.

22962 archived items

Institutional Communities

Recent Submissions

Thumbnail Image
Item
Krajobrazy megalityczne. Próba zdefiniowania pojęcia i umiejscowienia w typologiach krajobrazu
(Komisja Krajobrazu Kulturowego PTG, 2019) Żemła-Siesicka, Anna; University of Silesia in Katowice, Faculty of Natural Sciences, Poland
Budowle megalityczne stanowią jeden z najstarszych elementów kulturowych Europy. Poprzez swoją monumentalną formę megality stanowiły przez tysiąclecia swego istnienia wyróżniający element krajobrazu. Celem artykułu jest wykazanie, iż szczególny charakter materialny i niematerialny przestrzeni cechującej się występowaniem megalitów może decydować o wyodrębnieniu w dotychczasowych klasyfikacjach typu krajobrazu megalitycznego. Na potrzeby zdefiniowania pojęcia przyjęto fizjonomiczno-percepcyjne ujęcie krajobrazu. Przedstawiono ogólną charakterystykę krajobrazu megalitycznego pod względem wartości kulturowych, przyrodniczych, przestrzennych i niematerialnych. Odniesiono jego cechy do wybranych typologii krajobrazu i zaproponowano autorską definicję krajobrazu megalitycznego. Uznano, że krajobraz megalityczny należy do podtypu krajobrazu archeologicznego (historycznie), sakralnego (funkcjonalnie) oraz krajobrazu przyrodniczo-kulturowego (w zakresie przekształceń antropogenicznych). Charakteryzuje się specyficzną fizjonomią o własnej formie krajobrazowej oraz unikalnych cechach niematerialnych i swoistym genius loci, związanych z historyczną (sepulkralną, świątynną, społeczną, astronomiczną, magiczną) oraz obecną (ezoteryczną, turystyczną) funkcją obiektów. Zebranie cech charakterystycznych krajobrazu megalitycznego oraz ulokowanie typologiczne przedstawione w artykule stanowi podstawę do dalszych dyskusji i działań w zakresie znaczenia, oceny zagrożeń oraz ochrony współczesnych krajobrazów megalitycznych.
Thumbnail Image
Item
Wyrobiska surowców skalnych w krajobrazie miejskim Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii
(Komisja Krajobrazu Kulturowego PTG, 2019) Nita, Jerzy; University of Silesia in Katowice, Faculty of Natural Sciences, Poland
Artykuł podejmuje ważną kwestię roli wyrobisk eksploatacyjnych surowców skalnych w krajobrazie obszarów zurbanizowanych. W obszarach tych występuje znaczny deficyt terenów przydatnych do różnych form zagospodarowania. Problem zilustrowano na przykładzie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (województwo śląskie). Na podstawie terenowego rozpoznania licznych wyrobisk dokonano analizy i klasyfikacji typologicznych wyrobisk z punktu widzenia ich roli krajobrazowej. Zagospodarowanie wyrobisk powierzchniowych nadal jest problemem otwartym, a ich obecna i docelowa rola w kształtowaniu krajobrazów w układzie przestrzennym konurbacji Górnośląskiej (metropolii GZM) jest bardzo istotna, lecz dotąd mało rozpoznana. Zaprezentowane badania oparto na obserwacjach i pomiarach licznych obiektów (kamieniołomów, piaskowni, glinianek i mniejszych wyrobisk surowców skalnych), analizowanych w dużych skalach przestrzennych. Syntezę wyników przedstawiono kartograficzne w wielu ujęciach. Opracowanie stanowi element naukowej dyskusji nad rolą krajobrazową terenów zdewastowanych przez górnictwo powierzchniowe, które cechuje znaczący potencjał i istotne walory przyrodnicze i kulturowe.
Thumbnail Image
Item
Sieć kolejowa jako wyznacznik krajobrazów historyczno-kulturowych w obszarach przemysłowych
(Komisja Krajobrazu Kulturowego PTG, 2019) Soczówka, Andrzej; University of Silesia in Katowice, Poland Faculty of Natural Sciences
Artykuł stanowi uzupełnienie badań w zakresie wyodrębnienia krajobrazów kulturowych Polski. Do badań wybrano 5 przemysłowych i zurbanizowanych regionów historyczno-kulturowych Polski południowej. Historycznie obszar badań należał do 3 państw. Styk układów przemysłowych i osadniczych przyczynił się do intensywnego rozwoju kolei na tym obszarze. Kolej nie wpasowuje się w granice wyznaczonych regionów, a z racji istotnej roli kolei w rozwoju i funkcjonowaniu tego obszaru, tej rozbieżności nie należy pomijać. Stworzono bazę linii kolejowych funkcjonujących w 1989 r. i 2019 r., przyporządkowując linie lub ich fragmenty do poszczególnych regionów i na jej podstawie dokonano analiz. Badania dowiodły, że na tym obszarze zatarły się różnice w stopniu rozwoju sieci kolejowej pomiędzy dawnymi państwami, a region historyczno-kulturowy konurbacja katowicka należałoby rozdzielić na dwa podregiony: konurbację katowicką i konurbację Rybnicką.
Thumbnail Image
Item
Budżet obywatelski jako narzędzie kształtowania krajobrazu na przykładzie miast uzdrowiskowych
(Komisja Krajobrazu Kulturowego PTG, 2019) Bernat, Sebastian; Maria Curie-Sklodowska University in Lublin, Faculty of Earth Sciences and Spatial Management, Poland
Budżet Obywatelski (BO), rozumiany jest jako jedna z form partycypacji społecznej, dzięki której mieszkańcy mogą w sposób bezpośredni (przez głosowanie) wpływać na wydatki z budżetu swojego miasta/gminy/powiatu/województwa. Celem badań było rozpoznanie roli BO w kształtowaniu krajobrazu lokalnego. Badaniami objęto miasta uzdrowiskowe (w tym dzielnice uzdrowiskowe miast) z uwagi na ważną rolę krajobrazu w zachowaniu ich specjalnego statusu (funkcji leczniczej). W toku postępowania badawczego przeprowadzono analizę aktualnych uwarunkowań funkcjonowania miejscowości uzdrowiskowych i BO w Polsce. Następnie na przykładzie projektów BO miast uzdrowiskowych z ostatniej edycji (2018/2019) rozpoznano jakie są potrzeby mieszkańców wobec kształtowania krajobrazu. W szczególności zwrócono uwagę na ich stosunek do poprawy estetyki miasta (rewitalizacja) i rozwoju obszarów zieleni. Na koniec oceniono rolę BO w kształtowaniu krajobrazu miast uzdrowiskowych. Wykazano, że jest on ważnym narzędziem poznania preferencji społecznych, m.in. w zakresie kształtowania krajobrazu i przestrzeni publicznej.
Thumbnail Image
Item
Krajobraz małych miast w województwie lubelskim. Część 2 – zmiany krajobrazu po 1989 r.
(Komisja Krajobrazu Kulturowego PTG, 2020) Bernat, Sebastian; Trykacz, Karolina; Maria Curie-Sklodowska University in Lublin, Poland Faculty of Earth Sciences and Spatial Management
Celem artykułu jest analiza zmian struktury krajobrazów po 1989 roku wybranych gmin powiatu chełmskiego w województwie lubelskim – gminy miejskiej Rejowiec Fabryczny oraz dwóch gmin miejsko-wiejskich: Rejowiec i Siedliszcze. Strukturę krajobrazu zbadano na podstawie danych o pokryciu terenu pochodzących z bazy danych CORINE Land Cover. Wykorzystując narzędzia GIS przeanalizowano zmiany w strukturze krajobrazu z zastosowaniem metryk krajobrazowych. Ponadto podjęto próbę rozpoznania znaczenia przynależności do sieci Cittaslow w kontekście zmian krajobrazowych. Badania wykazały, że zmiany w pokryciu terenu nie są związane tylko z rozlewaniem się zabudowy ale także zwiększaniem się powierzchni gruntów ornych poza zasięgiem urządzeń nawadniających oraz zwiększaniem średniej powierzchni płata dla tych terenów. Po roku 2012 dostrzec można również zahamowanie zmian w pokryciu terenu, co potwierdza wskaźnik zmienności struktury krajobrazu. Może to być związane z członkostwem w Unii Europejskiej (m.in. Wspólna Polityka Rolna). Badania nie wykazały wpływu przynależności do sieci Cittaslow na zmiany krajobrazowe. Konieczna jest dalsza kontynuacja zaproponowanych analiz w szerszej perspektywie czasowej i w określonym zakresie przestrzennym

Browse by

Selected filters:
Publisher: Komisja Krajobrazu Kulturowego PTG Subject: landscape
Reset filters