OPEN Repository

Welcome to OPEN - the Repository of Open Scientific Publications, run by the Interdisciplinary Centre for Mathematical and Computational Modelling, University of Warsaw, previously operating as the CeON Repository. The Repository enables Polish researchers from all fields to openly share their articles, books, conference materials, reports, doctoral theses, and other scientific texts.

Publications in the Repository are indexed by the most important search engines and aggregators and downloaded by users worldwide. We invite you to create an account, deposit your publications, and use the resources of the Repository.

23110 archived items

Institutional Communities

Recent Submissions

Thumbnail Image
Item
Ich tanzte, um warm zu werden...“ Metafiktionalität in Josephine. Aus der öffentlichen Biografie der Josephine Baker von Dieter Kühn
(Uczelnia Lingwistyczno-Techniczna, 2017) Filipowicz, Małgorzata; Uniwersytet Warszawski, Wydział Neofilologii, Instytut Germanistyki
Analiza utworu Josephine pióra Dietera Kühna pozwala na postawienie następujących tez: 1. Biografia Kühna nie jest biografią tradycyjną, w której autor koncentruje się na zaprezentowaniu autentycznych epizodów z życia artystki Josephine Baker. Pojęcie, współczesna biografia literacka' wydaje się tu być terminem bardziej adekwatnym do utworu Kühna, ponieważ balansuje ona pomiędzy faktami a fikcją (wiedza a sztuka). Pisarz rezygnuje tu zatem z chronologicznej prezentacji zdarzeń na rzecz metafikcyjnej rekonstrukcji rzeczywistości. 2. Ironia jako technika komiczna (szczególnie ironiczne komentarze i pytania) ma tu na celu poddanie krytyce mediów, przemysłu rozrywkowego, również krytykę współczesnego społeczeństwa.
Thumbnail Image
Item
Małe przestępstwa, wielkie literackie rozkosze. Intertekstualność w zbiorze opowiadań Andrei Camilleriego „Miesiąc z komisarzem Montalbano”
(Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2011) Olkusz, Ksenia; Olkusz, Wiesław; Ośrodek Badawczy Facta Ficta; Uniwersytet Opolski
Tradycyjne ukwalifikowanie powieści kryminalnej sytuowało ją w grupie gatunków reprezentujących literaturę popularną, a więc a priori drugorzędnych, nastawionych na dostarczanie rozrywki, w najlepszym wypadku realizujących funkcję kompensacyjną. Taki punkt widzenia ulega jednak coraz częściej zmianie, a próby nobilitowania roman criminel, w Polsce zauważalne już w latach 60. XX wieku (zob.: Zimand 1963: 89), w dużej mierze determinowane są faktem dynamicznego rozwoju, przekształcania i różnicowania się tego gatunku (począwszy od roman noir, poprzez roman victime, roman probleme, nouvelle policiere, do thrillerów włącznie).Owo coraz powszechniejsze igranie konwencjami gatunkowymi, bawienie się intertekstualnością jako próbę zabezpieczenia się przed negatywnymi skutkami homogenizacji kultury współczesnej dostrzec też można w zbiorze opowiadań "Miesiąc z komisarzem Montalbano" Andrei Camilleriego. Lektura 30 kunsztownych miniatur kryminalnych, pisanych - jak informuje ich autor - od początku grudnia 1996 do końca stycznia 1998 roku ujawnia znaczne zróżnicowanie stopnia jawności i wyrazistości sygnałów, dokumentujących więź między hipotekstem a hipertekstem (intertekstem, protoarchetekstem, tekstem odniesieniowym, pretekstem).
Thumbnail Image
Item
Wenecja zdemaskowana. Miasto w powieściach kryminalnych Donny Leon
(Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2012) Olkusz, Ksenia; Ośrodek Badawczy Facta Ficta
Artykuł dotyczy motywu miasta obecnego w „weneckim” cyklu powieści autorstwa Donny Leon. Wenecja jest w utworach amerykańskiej pisarki przestrzenią tyleż piękną, co pełną zepsucia, ponieważ pod zewnętrzną urodą tego miejsca kryją się mroczne sekrety. Autorka celowo kontrastuje piękno terytorium (będącego wszakże wytworem cywilizacyjni, rezultatem architektonicznej biegłości człowieka) z ludzką skłonnością do popełniania grzechów oraz podejmowania działań niezgodnych z powszechnie akceptowanymi regułami prawnymi i moralnymi. Przestrzeń miejska staje się tedy tłem, na którym ukazane zostają rozmaite przejawy destrukcyjnych, krzywdzących i nieuczciwych poczynań. Istotnym składnikiem tego zamierzenia jest wskazanie kontrastu między dawną Wenecją (wyłaniającą się z sentymentalnych wspomnień bohaterów) a tą nową, nieodwracalnie wpisaną w turystyczny i przemysłowy krajobraz Europy. Niegdysiejsza czystość (wykładająca się też jako nieskazitelność wizerunku miasta) zestawiona zostaje z wszechobecnym współcześnie brudem, skażeniem, wyraźną degradacją miasta.
Thumbnail Image
Item
Narracje faktograficzne w światach dystopijnych
(Katedra Porównawczych Studiów Cywilizacji, Uniwersytet Jagielloński, 2014) Zimnoch, Mateusz; Uniwersytet Jagielloński; Ośrodek Badawczy Facta Ficta
W artykule podjęto próbę analizy narracji faktograficznych w światach dystopijnych. Ich faktualny charakter jest jednak pojmowany w specyficzny sposób: nie jako związek z elementem świata realnego (na przykład „Pan Nasz Ford” z "Nowego Wspaniałego Świata" Aldusa Huxleya), lecz jako element uznawany za faktyczny z perspektywy fikcyjnego uniwersum. Mnogość fikcyjnych dzienników, zapisów archiwalnych, prywatnych notatek fikcyjnych bohaterów czy definicji z nieistniejących encyklopedii, jakkolwiek fantastyczne by one nie były z perspektywy realistycznej, pozostaje faktualna w kategoriach tego, co jest uznawane za fakt, a co za zmyślenie w fikcyjnym świecie. Wookiepedia (encyklopedia Gwiezdnych Wojen) jest więc fikcyjna w świecie realnym (choć wciąż istnieje w „prawdziwym” Internecie), lecz jest zarazem faktyczna dla każdego mieszkańca świata Gwiezdnych Wojen. W artykule analizuje się, w jaki sposób narracje faktograficzne w fikcyjnych światach dystopijnych wpływają na całość utworu oraz jakie są najbardziej popularne formy ich obecności w tego rodzaju tekstach.
Thumbnail Image
Item
Przednowoczesny obraz świata w ponowoczesnej historiografii. "Nowe Królestwo Grenady" Adama Elbanowskiego wobec zagadnienia faktu i fikcji
(Instytut Kulturoznawstwa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2014) Zimnoch, Mateusz; Uniwersytet Jagielloński
Stanowcze rozgraniczenie między faktem a fikcją jest jednym z fundamentów nowoczesnego obrazu świata. Zwycięstwo racjonalizmu i empiryzmu oświeceniowego nad przednowoczesnym systemem rozumowania (przede wszystkim teologią dogmatyczną) doprowadziło do sytuacji, w której od dwustu lat mówić można o faktach obiektywnych, zaś fikcję utożsamiać z kłamstwem. Na silnym przekonaniu o nieprzystawalności faktów i fikcji bazuje podział tekstów kultury na faktograficzne i fikcjonalne, przy czym historiografia silnie przynależy do pierwszej grupy. Jej sytuacja zmieniła się wraz z przełomem postmodernistycznym, który starał się zerwać nie tylko z krytykowanym jeszcze przez modernizm dorobkiem pozytywistycznym, lecz z nowoczesnością jako taką. Postmodernizm poddał w wątpliwość oczywisty charakter podziału na fakt i fikcję, dowodząc w wielu miejscach przenikania się tych dwóch kategorii, a niekiedy wręcz ich synonimicznego charakteru (jak w przypadku nurtów panfikcjonalnych). Przełomowe koncepcje ponowoczesnych teoretyków historiografii doczekały się więc współcześnie reakcji ze strony samych historiografów. Znakomitym przykładem postmodernistycznego z ducha tekstu historiograficznego jest książka Adama Elbanowskiego pt. Nowe Królestwo Grenady (2006), która eksploatuje w formie palimpsestowej tematy bliskie społeczeństwom wczesnonowożytnym, mimo że ich znaczna część przynależy do rzeczywistości fikcyjnej (raj ziemski, Atlantyda, jednorożce, magiczne rośliny etc.). Celem artykułu jest pokazanie, iż współobecność faktów i fikcji w narracji Elbanowskiego nie przesądza o fikcjonalnym charakterze jego pracy, która z perspektywy ponowoczesnej jawi się jako pełnokrwista faktografia. Nowe Królestwo Grenady jako tekst faktograficzny pozostaje bowiem w konflikcie z nowoczesną wizją historiografii, lecz poprzez podporządkowanie obrazowi świata obowiązującemu w opisywanym okresie historycznym pozostaje faktografią w rozumieniu ponowoczesnym.

Browse by

Selected filters:
Subject: fikcja
Reset filters