OPEN Repository

Welcome to OPEN - the Repository of Open Scientific Publications, run by the Interdisciplinary Centre for Mathematical and Computational Modelling, University of Warsaw, previously operating as the CeON Repository. The Repository enables Polish researchers from all fields to openly share their articles, books, conference materials, reports, doctoral theses, and other scientific texts.

Publications in the Repository are indexed by the most important search engines and aggregators and downloaded by users worldwide. We invite you to create an account, deposit your publications, and use the resources of the Repository.

22946 archived items

Institutional Communities

Recent Submissions

Thumbnail Image
Item
Dyskurs o rodzinie na łamach „Przeglądu Powszechnego” w II Rzeczypospolitej
(Zakład Historii Edukacji Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego, Wydział Nauk Humanistycznych i Społecznych Karkonoskiej Państwowej Szkoły Wyższej, 2015) Topij-Stempińska, Beata; Katedra Oświaty i Wychowania, Instytut Nauk o Wychowaniu Wydział Pedagogiczny, Akademia Ignatianum w Krakowie
Przegląd Powszechny” został założony w 1884 roku przez polskiego jezuitę Mariana Morawskiego. Celem tego miesięcznika było szerzenie znajomości zasad katolickich wśród inteligencji oraz refleksja nad aktualnymi zagadnieniami dotyczącymi życia społecznego, naukowego czy literackiego. Na łamach czasopisma zamieszczano obszerne artykuły z dziedziny literatury, historii, filozofii, teologii, religioznawstwa, etyki społecznej. Stałe rubryki dotyczyły najbardziej aktualnych spraw państwowych, społecznych, kulturalnych i religijnych oraz recenzje książek. Jedną z kwestii społecznych, którą podejmowano w periodyku były zagadnienia dotykające problemów ówczesnej rodziny. Autorzy tekstów zwracali uwagę na rolę rodziny w wychowaniu, podejmowali zagadnienia dotyczące wychowania prorodzinnego. Przedstawiali interpretację „prawnej strony zagadnienia” dotyczącą rozwodów czy aborcji. Swoimi publikacjami również chcieli uwrażliwić czytelnika na sytuację polskich dzieci w rodzinie czy konieczność edukacji prozdrowotnej polskiej rodziny. Uczestniczyli w wydarzeniach związanych z problematyką rodzinną i poprzez raporty czy sprawozdania informowali społeczeństwo np. o podejmowanych inicjatywach w tym zakresie. W „Przeglądzie Powszechnym” problematyką rodziny zajmował się m.in. Stanisław Podoleński SJ. Cechowało go, jak pisze Janina Kostkiewicz, „zaangażowanie, długotrwałe i ciągłe, w raz podjętą problematykę”. Wykazywał się znajomością „inicjatyw podejmowanych w badanej kwestii przez adekwatne organizacje, stowarzyszenia, władze różnych szczebli”. W II RP „Przegląd Powszechny” był jednym z tych czasopism, na łamach którego podjęto dyskurs o kondycji polskiej rodziny, jej problemach czy dylematach.
Thumbnail Image
Item
Rodzina na łamach czasopisma „Zawsze Wierni” Bractwa Świętego Piusa X
(Zakład Historii Edukacji Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego, Wydział Nauk Humanistycznych i Społecznych Karkonoskiej Państwowej Szkoły Wyższej, 2015) Figiel, Dominik; Instytut Pedagogiki, Zakład Historii Edukacji, Uniwersytet Wrocławski
Kwestie roli, funkcji, zadań rodziny są wielokrotnie podejmowane przez Kościół. Małżeństwo, rodzina, ojcostwo są głównymi wartościami, których Kościół broni. Jest jednak kontekst rozbieżnych poglądów, Kościół posoborowy – Bractwo Świętego Piusa X założone przez Marcela Lefebrve. Podział ten nastąpił w okresie trwania Soboru Watykańskiego II. Jest to szczególnie ważne, ponieważ w kontekście społecznym poglądy integrystów są skrajnie radykalne. Realizacja funkcji religijnej, opartej na założeniach Bractwa Piusa X, może powodować trudności z dostosowaniem się do wielokulturowej, wieloreligijnej rzeczywistości społecznej. Z kolei problematyka integryzmu podejmowana jest ciągle przez współczesny Kościół, który nie zgadza się z poglądami wyrażanymi przez Bractwo Piusa X. Z tego punktu widzenia istotny jest obszar rodziny i jej obraz przedstawiany w czasopiśmie Bractwa „Zawsze Wierni”. Radykalne poglądy integrystów na ekumenizm, wolność religijną, liberalizm i modernizm wskazują kierunek względem innych religii i wyznań. Całość podglądów, postaw oraz działań, ukierunkowanych na sprzeciw wobec zmian modernistycznych określa się mianem integryzmu, zaś samych przedstawicieli integrystami. Analiza czasopism, encyklik oraz prelekcji głoszonych przez członków Bractwa Świętego Piusa X pozwala spojrzeć na rodzinę od strony tradycji katolickiej. Podejście modernistyczne Kościoła współczesnego i ujmowanie w tym kontekście rodziny jest niezgodne z poglądami głoszonymi przez integrystów. Z kolei Bractwo Piusa X i głoszone tradycyjne poglądy nie odpowiadają potrzebom współczesnej rzeczywistości – nie tylko religijnej, ale i społecznej.
Thumbnail Image
Item
Zakładanie rodziny w krajach czeskich w pierwszej połowie XIX wieku
(Zakład Historii Edukacji Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego, 2016) Čapka, František; Vaculík, Jaroslav; Wydział Pedagogiczny, Universytet Masaryka, Brno
W omawianym okresie w krajach czeskich rodzina składała się zwykle z 5–7 osób. Tworzyli ją ojciec, matka i dzieci. Założenie rodziny było uwarunkowane zgodą przedstawiciela władzy zwierzchniej (na wsi) i magistratu (w miastach). Również po zniesieniu pańszczyzny w monarchii habsburskiej (1781 r.) w parafiach katolickich wymagano od urzędów zwierzchnich tzw. potwierdzenia o niekaralności, natomiast u osób poniżej 24. roku życia (wiek umownej dorosłości) do zawarcia małżeństwa konieczna była także zgoda opiekunów prawnych (rodziców). Partnera wybierali rodzice, kierując się głównie posiadanym przez niego majątkiem i zajmowaną pozycją społeczną. Ślub zawierały zwykle osoby pochodzące nie tylko z tej samej warstwy społecznej, ale też z tej samej miejscowości lub bliskiej okolicy. Prawo nie regulowało dolnej granicy wieku, koniecznej do zawarcia małżeństwa, jednak kawaler liczący mniej niż 20 lat należał do rzadkości, natomiast panien poniżej 20. roku życia było około 1/5. Rodzina stanowiła małą grupę społeczną tworzoną jednostkami połączonymi więzami małżeństwa, pokrewieństwa lub adopcji. Była rozumiana jako instytucja najwyższej wartości. Jej nienaruszalność gwarantowało wiele przepisów oraz tradycja. W pierwszej po łowie XIX wieku kobiety wychodziły za mąż najczęściej w wieku 20–25 lat, a mężczyźni w wieku 25 30 lat. W miastach mężczyźni żenili się mając nawet około 50 lat lub więcej. W rodzinach mieszczańskich podnosił się także wiek narzeczonych, podobnie jako okres trwania narzeczeństwa. Dotyczyło to zwłaszcza urzędników; w ich przypadku założenie rodziny było uzależnione od osiągnięcia określonej pozycji. Ponadto, zgodnie z dekretem cesarskim z 1800 roku, każdy urzędnik państwowy lub miejski musiał posiadać zgodę swojego przełożonego, o ile jego pensja nie osiągnęła pewnego pułapu finansowego. W przypadku żandarmerii, żołnierzy, straży finansowej i nauczycieli pozwolenie na ślub było związane ze zdobyciem pewnej pozycji służbowej. Na Morawach, w porównaniu z Czechami, wcześniej zawierano związki małżeńskie. Około 1/10 ludności w krajach czeskich była stanu wolnego. Biorąc pod uwagę kobiety chodziło o służące, córki mniej zamożnych rzemieślników, urzędników lub panny pochodzące z zubożałych rodzin szlacheckich, które nie posiadały wystarczająco wysokiego posagu. W pierwszej połowie XIX wieku, przede wszystkim w miastach, zwiększała się liczba tzw. ślubów odroczonych. Mamy tu na myśli związki małżeńskie zawierane dopiero wówczas, kiedy para partnerów miała już kilka nieślubnych dzieci; było to szczególnie widoczne w obszarach przygranicznych zamieszkałych przez ludność niemiecką.
Thumbnail Image
Item
Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego zagrożeniem dla współczesnej rodziny
(Zakład Historii Edukacji Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego, 2017) Dubis, Małgorzata; Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji, Wydział Pedagogiki i Psychologii, Lublin
Przeobrażenia społeczno-ekonomiczne i kulturowe w Polsce wiążą się ze zmianami w podejściu do małżeństwa i rodziny. W obrębie rodziny pojawiają się nowe, nieznane dotąd wzory zachowań, przekształceniu ulega jej struktura, zakres i kształt ról pełnionych przez jej członków. Powszechnie obserwuje się odejście od tradycyjnego jej modelu. Coraz powszechniejsze stają się różnorodne alternatywne formy życia małżeńsko--rodzinnego. Przekształcający się model rodziny małżeńskiej na formy pozamałżeńskie powoduje zmiany w postrzeganiu rodziny, a w szczególności małżeństwa jako nierozerwalnego związku na całe życie. Celem artykułu jest przedstawienie i analiza opinii studentów pedagogiki, dotyczących alternatywnych form życia małżeńskiego i rodzinnego. Ponadto prezentuje refleksje studentów pedagogiki, dotyczące postrzegania współczesnej rodziny oraz wyobrażeń o własnej rodzinie.
Thumbnail Image
Item
Kłamstwo – zagrożenie dla trwałości związku małżeńskiego i spójności rodziny
(Zakład Historii Edukacji Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego, 2017) Żywczok, Alicja; Instytut Pedagogiki, Wydział Pedagogiki i Psychologii, Uniwersytet Śląski, Katowice
Autorka wysunęła i uzasadniła tezę, iż kłamstwo, będące naruszeniem normy prawdomówności, stanowi zagrożenie zarówno dla trwałości związku małżeńskiego, jak i spójności rodziny. By podjąć refleksję nad kłamstwem – przedmiotem badań pedagogicznych, usytuowała problematykę kłamstwa w obrębie różnych dyscyplin naukowych, między innymi: filozofii, antropologii, językoznawstwa, psychologii, socjologii, historii, etnologii, neuronauk. W rezultacie analiz interdyscyplinarnych wyodrębniła kilka kierunków badań nad kłamstwem: semantyczny, typologiczny, etiologiczny, kulturowy, moralny, historyczno-strategiczny. Treść właściwą artykułu tworzą zagadnienia: stosunku do prawdy w kontekście doboru partnera i rozwoju związku uczuciowego (narzeczeńskiego i małżeńskiego); doraźnych i odroczonych w czasie konsekwencji kłamstwa członków rodziny. Kwintesencję i zarazem końcową część artykułu stanowi stwierdzenie, iż dezaprobata wobec okłamywania bliskich oraz respekt dla prawdy są czynnikami umacniającymi rodzinną więź emocjonalną wśród reprezentantów jednego pokolenia, np. małżonków, rodzeństwa oraz więź międzypokoleniową, np. między rodzicami i dziećmi, dziadkami i wnukami.

Browse by

Selected filters:
Subject: rodzina Subject: małżeństwo
Reset filters