Robotyzacja wojny

Kopeć, Rafał

Robotyzacja wojny

Abstract

Historia wojen skwapliwie odnotowuje zmiany, które w sposób rewolucyjny prowadziły do przekształcenia obrazu pola bitwy. Wydaje się, że stoimy obecnie u progu kolejnej rewolucji, związanej z zastosowaniem robotów w działaniach zbrojnych. Zwolennicy takiego podejścia mówią o tzw. robolucji (robolution). Termin ten, powstały z połączenia słów robotyzacja i rewolucja, opiera się na założeniu, że robotyzacja prowadzi do rewolucyjnych zmian i stanowi punkt zwrotny w historii militarnej. Co więcej, zmiany w charakterze wojny powodowane przez roboty są bardziej dogłębne niż wcześniejsze rewolucje – przeobrażeniu ulega bowiem nie tyle sposób, w jaki prowadzi się wojnę, ile to, kto ją prowadzi (robot zamiast człowieka). Rozwój robotów bojowych powodować ma podważenie podstawowego determinantu wojny, którym bynajmniej nie jest zabijanie, ale ryzyko bycia zabitym. Z drugiej strony robotyzacja jawi się jako przejaw raczej ewolucji niż rewolucji – jako oczywista kontynuacja dążenia do zwiększenia zasięgu uzbrojenia i zwiększenia dystansu między walczącymi, które dotychczas ograniczone były przez spadającą wraz z zasięgiem precyzję. Cała historia uzbrojenia postrzegana może być jako dążenie do zapewnienia wojującemu fizycznego bezpieczeństwa (żeby wspomnieć chociażby postać Achillesa). Roboty bojowe wydają się przeto być spełnieniem odwiecznego marzenia twórców broni – o broni pozwalającej porazić przeciwnika z dystansu, który czyni nas niewrażliwym na jego przeciwdziałanie. W tym sensie roboty bojowe stanowią ostatnią inkarnację trendu znanego od co najmniej kilkudziesięciu lat i określanego jako broń kierowana lub, co ostatnio jest modne, inteligentna.

The trend towards robotization of the battlefield foreshadows revolutionary changes in the nature of military operations and in the way to conduct them. This article provides an answer to the question on the essence of the changes and explains whether – and, if so, to what extent – they are symptoms of real revolution, or continuation of the existing trends. What is considered a necessary starting point to answer a question formulated this way is defining such concepts as those of a robot, artificial intelligence, and autonomy. Also, it is pointed out to the qualities setting robots apart, and to the qualities shared by robots with other kinds of weapons termed as “intelligent”. Next, possible consequences of the use of military robots are discussed, without reducing them to a purely military dimension of the question, but with giving them a wider – social, political and cultural – perspective. They are put in the context of a concept which views war waging as a reflection of the culture of the society concerned.