Różewicz po "niemiecku" i Grass po "polsku" : obiegi recepcyjne "Niepokoju" Tadeusza Różewicza w niemieckim kręgu kulturowym i "Blaszanego bębenka" Güntera Grassa w kulturze polskiej

Zielińska, Mirosława

Różewicz po "niemiecku" i Grass po "polsku" : obiegi recepcyjne "Niepokoju" Tadeusza Różewicza w niemieckim kręgu kulturowym i "Blaszanego bębenka" Güntera Grassa w kulturze polskiej

Abstract

Miejsca wspólne polsko-niemieckiego dialogu literackiego: „polski węzeł” Grassa i „translacje innego rzędu” Różewicz: Nazwane „polskim węzłem” motywy polskie u Grassa oraz „translacje innego rzędu” Różewicza prowadzą do pytania o relacje polskiej i niemieckiej kultury i pamięci: kulturowej oraz zbiorowej. Są one przywoływane, gdy pytamy o obraz polskości u autora „Gdańskiej Trylogii” i jego znaczenie w diagnozie niemieckości, na przestrzeni XX w. oraz analizujemy funkcję licznych niemieckojęzycznych intertekstów, odniesień i kryptocytatów, stanowiących całą sieć odesłań do kanonu literatury niemieckiej, obecnych w twórczości autora Niepokoju. Tym co łączy „niemiecką” recepcję twórczości autora Nożyka profesora oraz „polską” recepcję twórczości autora Obierając cebulę jest poszukiwanie miejsc wspólnych w dialogu z pamięcią kulturową „Innego” i wypracowanie w relacjach polsko-niemieckich „pamięci dialogicznej”, będącej szansą na przezwyciężenie „pamięci okaleczonej”.

Keywords

Aleida Assmann

deutsche Literatur dialogisches Gedächtnis Dichtung nach Auschwitz Die Blechtrommel Formen der Unruhe Günter Grass Karl Dedecius Konflikt der Gedächtnisse Kulturtransfer Polnische Literatur “arme Dichtung” „zweiter Umlauf“

dialogical memory German literature poetry after Auschwitz Polish literature Germany 20th/21th century

1975/76-1989/90 cenzura „zakłócona recepcja” subwersja "literatura szydercza" Theodor W. Adorno XX-XXI w. Niemcy

Citation

Mirosława Zielińska, Różewicz po "niemiecku" i Grass po "polsku" : obiegi recepcyjne "Niepokoju" Tadeusza Różewicza w niemieckim kręgu kulturowym i "Blaszanego bęben-ka" Güntera Grassa w kulturze polskiej, [w:] Monolog, dialog, transfer. Relacje kultury polskiej i niemieckiej w XIX i XX wieku, pod red. Mirosławy Zielińskiej i Marka Zybury. Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy'ego Brandta Uniwersytetu Wro-cławskiego, Wrocław: Wydawnictwo GAJT, 2013. (seria: Niemcy (Nie)znane? / Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy'ego Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego). - S. [129]-156 : Bibliogr. w przypisach.