Czytanie Bieńkowskiego. W: Przypisy do nicosci. Poezja Zbigniewa Bieńkowskiego
Abstract
Poezja Bieńkowskiego opiera się na dualizmach – ta prosta konstatacja stanowi punkt wyjścia niniejszej pracy. Już pierwsi recenzenci Sprawy wyobraźni zwracali uwagę na podstawowe dla niej opozycje. Recepcji poświęcony został pierwszy rozdział, w kolejnych ukazano, w jaki sposób poeta zaciera, przekracza i unieważnia granice, wychodzi poza opozycje. Wpośród myśli poświęconych twórczości autora Sprawy wyobraźni od samego początku źródło odwołań stanowi poezja Bolesława Leśmiana. Podobieństwa są nietrudne do udowodnienia – obu poetów łączy filozoficzny horyzont metafizyki. Jednym ze świadectw jest więc ujmowanie ludzkiej struktury ontycznej za pomocą trzech nierozerwalnie złączonych pojęć: ducha, duszy i ciała. Właśnie dzięki przywołaniu kategorii przynależnych przeszłości, czyli – jak je nazywa Bieńkowski – „spirytualiów” (duch i dusza), próbuje on przywrócić utraconą czy raczej unieważnioną przez dwudziestowieczną kulturę perspektywę metafizyczną.
Description
Pierwszy rozdział książki Pawła Sarny: "Przypisy do nicości. Poezja Zbigniewa Bieńkowskiego. Spis treści książki: "Wstęp 3
Rozdział 1 7
Czytanie Bieńkowskiego 7
1.1. Pytania i cezury 7
1.2. Dwie poetyki 15
1.3. Powrót do pierwszych odczytań 17
1.4. Po przełomie 26
1.5. Miejsca do wypełnienia 35
Rozdział 2 40
Szkoła widzenia, ćwiczenia „w bezmyślności”. O duchu, duszy i ciele 40
2.1. „Rozdarta kraina” – dusza 44
2.2. Ciało. „Gdyby nie dusza moja, byłobyś ciało moje, największym powodem do mojego zadowolenia z siebie” 47
2.3. Duch. „A przecież wszystko zaczyna się dla mnie poza granicami ust i oczu” 51
Rozdział 3 57
Agon i Apokalipsa. Zbigniewa Bieńkowskiego pytania o człowieka 57
3.1. Spirytualia 57
3.2. Agon, czyli o swoistości literatury 68
3.3. Piekło oczywistości 80
Rozdział 4 91
O Nieskończoności. Model osobowości zależnej 91
4.1. Drugi początek 91
4.2. Filozof pośród poetów 94
4.3. Ona 97
4.4. Pojedynek Mistrzów 101
Rozdział 5 105
Szuflada Bergsona. O wartościowaniu przestrzeni 105
5.1. Z szuflady Bieńkowskiego 105
5.2. Locus of Control 115
5.3. Rozpacz skończoności, otwarcie na nieskończoność 120
5.4. Drugi początek 129
5.5. Zamieszkać w nieskończoności 132
Rozdział 6 135
Wzniosłość i kontrwzniosłość 135
6.1. Postscriptum do nieskończoności 135
6.2. Dwóch geniuszów – Piękno i Wzniosłość 140
6.3. Kontrwzniosłość – samotny geniusz XX wieku 151
Rozdział 7 160
Wyobraźnia krytyczna 160
7.1 „Odwaga niekonsekwencji” 160
7.2. Skala wyobraźni 163
7.3. Interwencja w światopogląd 168
7.4. Widzę czy opisuję? – aporie wyobraźni 170
Zakończenie. Zbigniew Bieńkowski – pisarz spoza kanonu 178
BIBLIOGRAFIA 185
Keywords
Citation
Sarna, P. (2010). Czytanie Bieńkowskiego. W: P. Sarna, Przypisy do nicosci. Poezja Zbigniewa Bieńkowskiego. Mikołów : Instytut Mikołowski