Arena samobójców Wybrane aspekty terroryzmu i terroryzmu samobójczego

Simple item record

Full item record

dc.contributor.authorGrenda, Bogdan
dc.contributor.authorLasota, Małgorzata
dc.contributor.organizationAkademia Sztuki Wojennejpl
dc.date.accessioned2018-07-30T11:11:29Z
dc.date.available2018-07-30T11:11:29Z
dc.date.issued2017
dc.description.abstractTerroryzm to zjawisko bardzo zmienne i niestałe owa zmienność jest przy tym rezultatem pewnego mechanizmu samonapędzającego tkwiącego w strategii terrorystycznej1 . Mechanizm ten polega na stosowaniu coraz bardziej wstrząsających i szokujących ataków. Tylko w ten sposób sprawcy mogą osiągnąć cel, którym jest wywołanie przerażenia i strachu, a opinia publiczna, za pośrednictwem mediów, zwróci uwagę na problem. Terroryzm jest zjawiskiem niezwykle złożonym, a terroryzm samobójczy jest jego najbrutalniejszą formą. Terroryści samobójcy stanowią skuteczną i precyzyjną broń oraz groźny i nieprzewidywany środek rażenia. Jednocześnie perfekcyjnie zamaskowani nie wyróżniają się niczym ze swojego otoczenia, a swoim zachowaniem nie budzą podejrzeń. W związku z tym zjawisko terroryzmu samobójczego jest tak niebezpieczne, gdyż praktycznie nie można się przed nim obronić. Analiza aktów terrorystycznych2 z ostatnich lat wykazuje, że najwięcej ofiar pochłonęły zamachy samobójcze. Zamachy samobójcze, bardziej niż inne formy terrorystycznych działań, demonstrują determinację i poświęcenie, zarówno poniesienia śmierci przez indywidualnego terrorystę, jak też chęci równoczesnego zabicia jak największej liczby niewinnych ofiar. Według Macieja Zimnego, samobójczy zamachowiec jest doskonałą bronią: dotychczas nie skonstruowano broni naprawdę inteligentnej, która jest zdolna, w zależności od czynników zewnętrznych, sama przeprogramować się w czasie zdążania do celu oraz potrafi abstrakcyjnie myśleć, potrafi oceniać i analizować zmiany sytuacji (…) może opóźnić, przyspieszyć lub odwołać atak, nawet w ostateczności zmienić cel i nie jest podatna na zakłócenia3 . Prawdopodobieństwo powodzenia terrorystycznych ataków samobójczych jest wysokie. Przyczyny wykonywania zamachów przez ich sprawców są trudne do zrozumienia, ponieważ pragnienie samodestrukcji dla realizacji celów ideologicznych czy religijnych i zabicie przy tym jak największej liczby niewinnych osób, nie mieści się w systemie wartości cywilizacji zachodniej. Rosnąca gwałtownie liczba ataków samobójczych powinna spowodować zmianę w podejściu do tego problemu i ukierunkować dalsze badania nad terroryzmem, aby stały się one poważnym 1 M. Tomczak, Ewolucja terroryzmu. Sprawcy-metody-finanse, Poznań 2010, s. 15. 2 B. Hołyst, Terroryzm Tom 1, Warszawa 2011, s. 60. Według profesora B. Hołysta, akt terrorystyczny to jednostkowy przypadek zjawiska terroryzmu, jednostkowy zamach. 3 M. Zimny, Fenomen terrorystycznych zamachów samobójczych [w:] Zeszyty naukowe AON 2004 nr 3, s. 97. 4 wyznacznikiem bezpieczeństwa wielu krajów. Znajomość rządzących nim praw, reguł i uwarunkowań może pozwolić na wypracowanie skutecznych metod ich zwalczania. W literaturze rzadko ukazują się publikacje poświęcone problematyce terroryzmu samobójczego. Pojęcie to najczęściej utożsamiane jest z fanatyzmem religijnym. Po zamachach z 11 września 2001 roku opublikowano ponad 300 książek na temat terroryzmu, ale w większości stanowią one dziennikarski opis rzeczywistości wydarzeń. Według B. Hołysta brak jest analiz etiologicznych oraz badań empirycznych, gdyż tylko 3% z wymienionych 300 książek posiada podstawy empiryczne4 . W ostatnich latach, w polskiej i zagranicznej literaturze, zauważyć można wzmożone zainteresowanie i dyskusję, dotyczącą terroryzmu samobójczego. Wpływa to niewątpliwie na rozwój nauki oraz stanowi podstawę do rozwiązania wielu zidentyfikowanych problemów. Biorąc pod uwagę liczbę publikacji w tej problematyce, należy stwierdzić, że w odniesieniu do samobójczych terrorystów, stan ten jest nadal niezadowalający. Dostępne pozycje poruszają głównie problematykę obejmującą rozległe spektrum zagrożeń terrorystycznych we współczesnym świecie, ale charakteryzuje je wysoki stopień ogólności, albo wręcz problematyka terrorystów samobójców jest pomijana, a autorzy skupiają się na środkach, za pomocą których zamachy są przeprowadzane (np. terroryzm lotniczy5 ). Tak więc treści dotyczące samobójczych zamachowców występują w minimalnym stopniu, pomija się w nich, bądź traktuje marginalnie, samego sprawcę. Poważnym mankamentem jest również fakt, że pozycje z tego zakresu, powstają i wydawane są przede wszystkim w Stanach Zjednoczonych Ameryki, 5 czynniki cywilizacyjne, kulturowe, religijne i indywidualne sprawców samobójczych ataków terrorystycznych. Należy również wziąć pod uwagę wielowymiarowość zjawiska i jego wzajemne relacje. Realizacja celu badawczego wymagała sformułowania problemów badawczych. Stosownie do przyjętego celu badań, główny problem badawczy sprowadza się do pytania: Jakie czynniki determinują sprawców do podejmowania samobójczych ataków terrorystycznych? Rozwiązanie problemu głównego, ze względu na jego złożoność, wymagało rozpatrzenia wielu innych kwestii cząstkowych. Sformułowany cel badań oraz analiza literatury i istniejących dotychczas opracowań, pozwoliły na sprecyzowanie szczegółowych problemów badawczych, których wyjaśnienie stanowiło podstawę rozwiązania problemu głównego. W toku prowadzonych działań podjęte zostały badania zmierzające do uzyskania odpowiedzi na następujące pytania: 1. Jak interpretowane jest zjawisko terroryzmu i terroryzmu samobójczego w literaturze przedmiotu? 2. Jak rozwijał się terroryzm na przestrzeni wieków? 3. Jakie czynniki determinują podejmowanie ataków samobójczych? 4. Czym będą charakteryzowały się samobójcze ataki terrorystyczne w przyszłości? W oparciu o wyszczególnione problemy badawcze, stosownie do celu pracy oraz wyników studiów nad literaturą przedmiotu, sprecyzowano hipotezę badawczą, która przedstawia się następująco: Czynniki determinujące sprawców samobójczych ataków terrorystycznych do ich podejmowania uwarunkowane są między innymi przez: cywilizację, kulturę, religię, czynniki indywidualne. Całościowa identyfikacja czynników determinujących może doprowadzić do zrozumienia i szerszego poznania zjawiska samobójczych zamachów terrorystycznych. Na podstawie zebranych wniosków można przypuszczać, że w przyszłych zamachach samobójczych, zmianom będą ulegały metody i formy ich przeprowadzania, ale nie stracą one swego samobójczego charakteru. Należy więc zakładać, że analiza doświadczeń i wniosków płynących z poprzednich ataków oraz czynników determinujących ich sprawców, umożliwi identyfikację zjawiska terroryzmu samobójczego i wskaże prawdopodobne cechy warunkujące jego przebieg. 6 Przedstawiona powyżej sytuacja problemowa oraz poszerzenie stanu wiedzy, w kontekście naukowym i dydaktycznym, stanowiły podstawową inspirację do podjęcia wysiłków badawczych, których wynikiem jest opracowanie niniejszej monografii. Prezentowane treści zawierają sprawozdanie z przeprowadzonych badań oraz analizę wyników, z zachowaniem należytej wnikliwości. Stosownie do takiego podejścia, opracowanie składa się ze wstępu, czterech rozdziałów i zakończenia. Rozdziały uzupełniają liczne tabele i schematy, obrazujące rozważane kwestie. Zasadnicze treści rozdziału pierwszego skupiają się wokół kwestii dotyczących definiowania zarówno terroryzmu, jak też terroryzmu samobójczego. Przedmiotem rozważań były poglądy wybranych autorów, na temat terroryzmu i terroryzmu samobójczego oraz podział definicji. Porównano cechy wspólne i wyróżniające zjawisko terroryzmu i terroryzmu samobójczego, biorąc pod uwagę ich definicje i kryteria podziału przyjęte przez wybranych badaczy. Definicje terroryzmu zostały podzielone na encyklopedyczne, ekspertów naukowych (zajmujących się tematem) i organizacji międzynarodowych. Zaprezentowana została również typologia terroryzmu. W rozdziale tym przedstawiono i porównano wybrane definicje terroryzmu samobójczego. Zaproponowano również własną definicję zjawiska terroryzmu samobójczego oraz sprawcy terroryzmu samobójczego. W rozdziale drugim przybliżono historię terroryzmu samobójczego oraz przeprowadzono badania obejmujące ataki terrorystyczne oraz samobójcze ataki terrorystyczne, w latach 1970 - 2016, które posłużyły identyfikacji najważniejszych czynników determinujących terrorystów do podejmowania ataków samobójczych. W części pierwszej rozdziału przedstawiono krótką historię terroryzmu samobójczego. W dalszej scharakteryzowano zamachy terrorystyczne oraz samobójcze zamachy terrorystyczne. Ponadto przedmiotem rozważań było określenie miejsca samobójczych zamachów terrorystycznych na tle zamachów terrorystycznych. Porównano też podstawowe kryteria zamachów terrorystycznych i samobójczych zamachów terrorystycznych (region, w którym najczęściej dochodzi do zamachów; rodzaj zamachów terrorystycznych; cele zamachów terrorystycznych oraz ofiary zamachów). Rozważania zawarte w rozdziale trzecim dotyczą wygenerowanych czynników, determinujących samobójczych terrorystów do podejmowania ataków. Czynniki te zostały podzielone na: cywilizacyjne, kulturowe, religijne i indywidualne. Każdy z wymienionych czynników poddany został gruntownej analizie. W podrozdziale pierwszym opisano konflikty cywilizacyjne oraz światowe fronty agresywności, 7 dokonując ich porównania. Podrozdział drugi poświęcony został czynnikom religijnym. Wiele miejsca poświęcono prezentacji fundamentalizmu islamskiego oraz uzasadnieniu tego ruchu, jako czynnika determinującego samobójczych zamachowców. Podrozdział trzeci prezentuje czynniki kulturowe, wśród których główną uwagę zwrócono na wychowanie w rodzinie, edukację szkolną oraz religijną. Ostatni podrozdział dotyczy czynników indywidualnych, mających wpływ na podejmowanie samobójczych zamachów terrorystycznych. Opisane zostały wybrane teorie na temat przyczyn ataków samobójczych. Wiele miejsca poświęcono teorii Emile’a Durkheima oraz porównaniu samobójczych terrorystów z typami samobójców wyróżnionymi przez wymienionego autora. W rozdziale czwartym nakreślono związki i zależności występujące między poszczególnymi czynnikami determinującymi samobójczych zamachowców. Wygenerowane zostały cztery poziomy, na których należy rozpatrywać zjawisko terroryzmu samobójczego: cywilizacyjny, kulturowy, organizacyjny i indywidualny. Na podstawie uogólnionych wniosków przedstawiono również kierunki oraz prognozy dotyczące przyszłości terrorystycznych ataków samobójczych. W zakończeniu podsumowano wyniki przeprowadzonych badań oraz nakreślono kierunki dalszych prac badawczych. Zakończenie jest syntezą najistotniejszych treści dotyczących obszaru badań. Wykazane w nim są również obszary niewiedzy wymagające rozpoczęcia nowych lub kontynuowania rozpoczętych badań.pl
dc.identifier.urihttps://open.icm.edu.pl/handle/123456789/15667
dc.language.isopl
dc.publisherWydawnictwo Akademii Sztuki Wojennejpl
dc.rightsDozwolony użytek*
dc.titleArena samobójców Wybrane aspekty terroryzmu i terroryzmu samobójczegopl
dc.typebookpl
Files for this record
Original bundle
Now showing 1 - 1 of 1
Name: ARENA_SAMOBOJCOW_Wybrane_aspekty_terroryzmu_i_terroryzmu_samobojczego_Lasota_Grenda.pdf
Size: 2.2 MB
Format: Adobe Portable Document Format
Description:
Download
License files
Name: license.txt
Size: 228 B
Format: Item-specific license agreed upon to submission
Description:
Download
Belongs to collection
Książki / Books