"Stare i nowe" problemy badawcze w geografii społeczno-ekonomicznej, z. 8
Abstract
Z ogromną przyjemnością mamy zaszczyt przekazać do rąk czytelników Zeszyt 8 z cyklu „Stare i nowe” problemy badawcze w geografii społeczno-ekonomicznej. Kontynuacja serii wydawniczej utrwala pozycję niniejszych zeszytów na polu prac geograficznych. W jedenastu artykułach zawartych w niniejszej publikacji, Autorzy z różnych ośrodków w Polsce przedstawili zróżnicowane zagadnienia badawcze z zakresu geografii społeczno-ekonomicznej. Rozległa tematycznie problematyka jest efektem zdywersyfikowanych zainteresowań badawczych poszczególnych Autorów na niwie geograficznej. Wszystkie jednakże opracowania posiadają wspólny mianownik, którym jest przestrzenne podejście do badanych procesów. Pierwszy artykuł Andrzeja Matczaka stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, czy wzrost liczby i pojemności hoteli spowodował analogiczny wzrost ich wykorzystania przez turystów? Badania oparto na porównaniu dynamiki wzrostu zasobów i uzyskanych efektów, wyrażonych liczbą turystów korzystających z hoteli udzielonych im noclegów. Stwierdzono również, że ma to wpływ na strukturę hoteli, w której rysuje się wyraźna przewaga najwyższej i najniższej kategorii placówek. Tekst autorstwa Małgorzaty Ambrozik również nawiązuje do tematyki turystyki w Łodzi. Autorka bada tereny wypoczynkowe w przestrzeni Łodzi. Stwierdzono, że obszary te zajmują znaczną powierzchnię miasta i spełniają wiele funkcji, związanych przede wszystkim z rekreacją, ekologią czy edukacją. Podkreślono znaczenie tych obszarów dla zdrowia człowieka, szczególnie w obrębie dużego miasta. W opracowaniu wykorzystano metody GIS. Również artykuł Ewy Pałki-Łebek oraz Patryka Bramberta podejmuje kwestie turystyki, tym razem dotyczącej roli agroturystyki w rozwoju obszarów wiejskich. Wiodącym zagadnieniem jest ocena wpływu dotacji unijnych na dochodowość gospodarstw agroturystycznych. W tym celu przeprowadzono badania ankietowe wśród gospodarzy, a wyniki zinterpretowano z zastosowaniem szeregu metod statystycznych. Okazuje się jednak, że zależność dochodowości gospodarstw od pozyskanych środków nie jest jednoznaczna. Anna Rajchel przygotowała tekst dotyczący opinii młodzieży mieszkającej na obszarach wiejskich województwa opolskiego, na temat zmian dokonujących się w miejscu ich zamieszkania. Wynika z nich, że młodzież dostrzega zmiany ułatwiające życie mieszkańcom. Pomimo tych pozytywnych spostrzeżeń nie wszyscy są zainteresowani podjęciem pracy na ternach wiejskich. Wciąż większość osób planuje wyjazd do miasta lub nawet emigrację z Polski. Celem pracy Agnieszki Sobali-Gwosdz jest ocena, na ile osobisty kontakt z miastem może mieć wpływ na zmianę wyobrażeń o nim. W badaniu udział wzięli studenci kierunku gospodarka przestrzenna, którzy uczestniczyli w całodziennej wizycie w Katowicach. Podstawową metodą badawczą była ankieta panelowa przeprowadzona zarówno przed jak i po wizycie w Katowicach. Wskazania w ankiecie ex post pokazują wyraźne przesunięcie w kierunku ocen pozytywnych. Stwierdzono, że osobiste doświadczenie jest czynnikiem zmiany wyobrażeń, przy czym nie jest to warunek wystarczający do zmiany postaw wobec tej przestrzenni. Dariusz Rajchel podejmuje kwestie progów i barier rozwoju miasta. Artykuł dotyczy Opola i Rzeszowa, które pokonały próg przestrzenny poprzez przyłączenie miejscowości lub ich części w granice miasta. Według Autora działanie to wymaga określonych nakładów finansowych, ale prowadzi do umocnienia miasta pod względem gospodarczym i społecznym. Tadeusz Bocheński analizuje dostępność transportową Warszawy ze szczególnym uwzględnieniem kolei. Przeanalizowano liczbę połączeń oraz czas przejazdu pociągiem pomiędzy Warszawą, a wybranymi miastami w Polsce. Porównując zmiany w czasie, wskazano wpływ inwestycji infrastrukturalnych na poprawę oferty w pasażerskim transporcie kolejowym. Elżbieta Karaś oraz Agnieszka Piasecka-Głuszczak prezentują idee klastrów gospodarczych oraz opisują ich aktualny stanu rozwoju w województwie opolskim. Wskazują również na wybrane czynniki endogeniczne sprzyjające inicjatywom klastrowym. Podkreślają, że klastry należą do najlepszych środków stymulowania innowacyjności i konkurencyjności sieci przedsiębiorstw. Stanowią one również narzędzie lokalnego i regionalnego rozwoju gospodarczego. Materiał przygotowany przez Patryka Bramberta również dotyczy tematyki klastrów, koncentrując się na kondycji ekonomicznej członków klastra Grono Targowe w Kielcach. W wyniku badań uzyskano model nowoczesnej współpracy sieciowej. Iwona Kiniorska oraz Partyk Brambert opracowali materiał ukazujący możliwości wykorzystania analizy skupień do oceny zagrożeń ubóstwem w Europie. Metody te pozwoliły dokonać oceny zróżnicowania zagrożenia ubóstwem w państwach europejskich. Wyniki badań wskazują, że najbardziej dotknięte ubóstwem były kraje bałkańskie, a najmniej – kraje Europy zachodniej i środkowej. Z kolei praca Dariusza Rajchela i Adama Walawendera dotyczy znaczenia energii odnawialnej w krajach UE z uwzględnieniem gospodarstw domowych. Artykuł ukazuje trudności w tym zakresie w Polsce, które wynikają z faktu dużego udziału węgla kamiennego w wytwarzaniu energii. Przedstawiano postęp dokonujący się w Polsce i krajach Unii Europejskiej w zakresie wdrażania energii odnawialnej. Szeroki zakres tematyczny świadczy o wyjątkowej różnorodności zainteresowań naukowych w obrębie geografii społeczno-ekonomicznej. Rozmaitość merytoryczna podejmowanych analiz pozwala wierzyć, że wielu potencjalnych czytelników odnajdzie w niniejszej publikacji zagadnienia dla siebie interesujące. W tym miejscu chciałbym w imieniu własnym jak i wszystkich Autorów podziękować za trud zrecenzowania publikacji, którego dokonał Profesor Andrzej Miszczuk. Cenne uwagi pozwoliły na dopracowanie szczegółów artykułów i podniesienie ich merytorycznego poziomu.
Description
Keywords
Citation
Sitek S. (red.), 2018, "Stare i nowe" problemy badawcze w geografii społeczno-ekonomicznej, Zeszyt 8, PTG Oddz. Katowicki, Uniw. Śląski Wydział Nauk o Ziemi, Sosnowiec.