Modele akceptacji technologii - krytyczna analiza piśmiennictwa

Gromadka, Dariusz

Modele akceptacji technologii - krytyczna analiza piśmiennictwa

Abstract

Rozwój technologii w dynamicznie zmieniającym się otoczeniu coraz częściej wymaga udziału konsumentów na wszystkich etapach projektowania i wdrażania technologii. Stąd też projektanci systemów oraz inni badacze wykorzystują modele akceptacji technologii umożliwiające uwzględnianie doświadczeń użytkowników jako wartości dodanej w dalszy rozwój swoich produktów. Celem artykułu jest przeprowadzenie przeglądu założeń budowy wybranych modeli akceptacji technologii. W pierwszej części omówiono trzy popularne modele: Technology Acceptance Model (TAM), Unified Theory of Acceptance and Use of Technology (UTAUT) oraz D&M Information Systems Success Model (D&M). Każdy z nich zawiera zarówno podobne, jak i różniące się konstrukty, które porównano w części drugiej. Pokazany został także proces ewolucji, jaką przechodził każdy z modeli. W ostatniej części artykułu zaprezentowano wyniki przeglądu literatury mającego na celu analizę modyfikacji modeli oraz wskazano technologie, do jakich je stosowano. W podsumowaniu podkreślono, że nie ma jednego najlepszego modelu, który pasowałby do każdego scenariusza badawczego. Stąd też konieczne jest, aby badacze poszerzali model akceptacji technologii, który wybiorą do badań poprzez dodanie konstruktów, które najskuteczniej pomogą w obserwacjach i interpretacji zachowań użytkowników w odniesieniu do konkretnej technologii. Warto ponadto nadmienić, że nawet pomimo zastosowania identycznej metody badawczej, tego samego modelu oraz konstruktów, możliwe jest uzyskanie zupełnie innych wyników badań w sytuacjach nadzwyczajnych, jak np. obecny kryzys zdrowia wywołany pandemią COVID-19.