Wymiar północny Unii Europejskiej

Palmowski, Tadeusz

Wymiar północny Unii Europejskiej

Abstract

Proposed by Finland, the so-called "Northern Dimension of the EU" was a response to the absence of a Union strategy for dealing with Russia. For Finland itself the initiative was an instrument by means of which it could effectively promote and secure its national interests. The Northern Dimension was adopted as a EU initiative forming the overarching element of policy towards northern Europe by which is meant Iceland. Norway, the Baltic Sea region and the north-European expanses of Russia. Its main aims arc to develop regional cooperation among all the countries of the region and provide a platform for interaction between the Union and Russia, such cooperation intended to be not only of regional significance but also to advance one of the E U s strategic aims in the 21st century, which is rapprochement with Russia. The principal actors in implementations of the Northern Dimension are the European Council, the Barents Sea Council, the Arctic Council and the Council of Baltic Sea States. Expansion of cooperation on the ground involves such areas as environmental protection, nuclear safety, energy, infrastructure, human resources development, health, education, and the rule of law. To an ever growing extent the Northern Dimension is becoming an instrument stimulating the integration of Baltic Europe. The Kaliningrad Region has, potentially, a chance of becoming a template for cooperation between the EU and Russia. But this will require clear-cut decisions on the part of Moscow, of which at present there are no signs. It is in Poland's interest to take full advantage of the opportunities offered by the Northern Dimension initiative for expansion of contacts with Russia and Baltic cooperation. Poland has a stake in the creation in this region of conditions for enduring stability and mutual confidence. The Northern Dimension marks a shift in the focus of EU interest from the Mediterranean to the Baltic and the Barents Sea.

W „Wymiarze Północnym" mieści się całokształt polityki Unii Europejskiej wobec Europy Północnej, obejmującej Islandię, Norwegię, region Morza Bałtyckiego oraz północnoeuropejskie obszary Rosji. Główne jego cele to rozwijanie współpracy regionalnej między wszystkimi państwami tego obszaru oraz stworzenie platformy współpracy Unii Europejskiej z Rosją. Ma to znaczenie nie tylko regionalne, ale służy również osiągnięciu strategicznego celu, jakim dla UE w XXI wieku jest zbliżenie z Rosją. Javier Solana uznał stosunki Unii z Rosją za najważniejszą kwestię w Europie w XXI wieku. W implementacji „Wymiaru Północnego" największy udział mają: Rada Europejska. Rada Morza Barentsa, Rada Arktyczna i Rada Państw Morza Bałtyckiego. Praktyczną współpracę należy podjąć głównie w takich dziedzinach, jak ochrona środowiska, bezpieczeństwo jądrowe, energetyka, infrastruktura, współpraca transgraniczna, rozwój zasobów ludzkich, zdrowie, edukacja i praworządność. „Wymiar Północny" w coraz większym stopniu stymuluje integracją Europy Bałtyckiej i stanowi wspólną platformą dla różnych polityk i instrumentów finansowych, w których uczestniczą nawet organizacje i inicjatywy nie będące integralną częścią UE. Finlandia zaproponowała „Wymiar Północny" ze względu na brak strategii UE wobec Rosji. Dla Finlandii, bezpośredniego sąsiada Rosji i do 2004 r. jedynego państwa członkowskiego UE graniczącego z tym krajem, wdrażanie tego projektu jest bardzo korzystne; dzięki niemu promuje i realizuje swoje narodowe interesy. Kaliningrad ma szansą stać się w ramach „Wymiaru Północnego" regionem modelowym współpracy między UE a Rosją. Wymaga to jednak zdecydowanych decyzji Moskwy, których jak na razie nie widać. W interesie Polski leży jak najlepsze wykorzystanie tej inicjatywy dla rozwijania kontaktów z Rosją oraz współpracy bałtyckiej. Dla naszego kraju szczególnie istotne było włączenie Obwodu Kaliningradzkiego do „Wymiaru Północnego" UE. Polska zainteresowana jest stabilizacją w tym rejonie i umacnianiem wzajemnego zaufania. Obecnie „Wymiar Północny" stanowi mocno ugruntowaną, oficjalną część polityki zagranicznej UE, której zadaniem jest zapewnienie trwałego pokoju poprzez współpracą gospodarczą i pozytywne współzależności. Koherentna polityka Unii w tym regionie będzie nadal rozwijana. „Wymiar Północny" przesuwa kierunek zainteresowania UE z basenu Morza Śródziemnego w kierunku Bałtyku i Morza Barentsa.