Próchnica: Historia, Mechanizmy Powstawania i Obrony oraz Niefluorkowe Metody Prewencji
Abstract
Próchnica jest przewlekłą chorobą zakaźną, w której dochodzi do powstania kariogennego biofilmu na powierzchni zęba, którego mikroorganizmy prowadzą intensywny metabolizm cukrów prostych dostarczanych z pożywieniem, czemu towarzyszy przewaga procesów demineralizacyjnych twardych tkanek zęba nad remineralizacyjnymi. Człowiek zmaga się z problemem próchnicy od zarania dziejów, o czym wiadomo za sprawą wykopalisk archeologicznych i późniejszej analizie odkrytych szczęk, żuchw i zębów. Podstawy dziś ogólnie przyjętej teorii powstawania próchnicy zostały poznane dopiero w drugiej połowie XIX w. natomiast najnowsze odkrycia zostały opublikowane w ostatnich kilkunastu latach. Obecnie profilaktyka próchnicy obejmuje stosowanie preparatów z fluorkiem (pasty, pianki, żele, płukanki) a nawet fluorowanie wody. Niestety niekontrolowane stosowanie fluoru, może prowadzić do wystąpienia negatywnych efektów takich jak fluoroza zębów czy kości, ponadto dowiedziono, że stosowanie metod profilaktyki fluorkowej jedynie kontroluje proces próchnicowy, nie prowadząc do usunięcia przyczyny problemu. Dlatego rozpoczęto badania nad niefluorkowymi środkami profilaktyki próchnicy, które stanowiłyby uzupełnienie działania fluorków lub wykazywały z nimi działanie synergistyczne szczególnie w zakresie wzmacniania procesów remineralizacji nad demineralizacją. Skuteczność alternatywnych metod zapobiegania próchnicy jest również dobrze znana, choć brakuje dostatecznej liczby badań klinicznych, uzasadniających ich wprowadzenie do rutynowego zapobiegania i kontrolowania próchnicy. Metody niefluorkowe profilaktyki obejmują stosowanie chlorheksydyny, probiotyków, ksylitolu wykazujących zdolność do kontroli składu mikroflory czy mogących zapobiegać nadmiernemu rozrostowi mikroflory jamy ustnej w tym patogenów kariogennych. Poznanie i uzyskanie w skali przemysłowej takich substancji jak peroksydaza ślinowa, laktoferryna, immunoglobuliny, lizozym (białka występujące w ślinie) czy ksylitol (pentitol wytwarzany przez organizmy roślinne) pozwoliło na stworzenie preparatów takich jak pasty do zębów, tabletki do ssania czy gumy do żucia, stosowanych w celach prewencyjnych oraz przy leczeniu. Badania nad zastosowaniem peptydów antydrobnoustrojowych prowadzone są również w przypadku innych chorób infekcyjnych jako alternatywa dla obecnie stosowanych „klasycznych” antybiotyków, na które obserwuje się narastającą lekooporność.
Description
Keywords
Citation
APA