Społeczna rola geografii jako nauki – wyniki badań empirycznych

Abstract
Artykuł prezentuje wyniki badań dotyczących społecznej roli geografii jako nauki. Badania te, wykonane techniką CAWI, objęły swym zasięgiem 1000 osób (nazwanych „Kowalskimi”) w ramach badań ogólnospołecznych oraz 102 ankietowanych zawodowo zajmujących się geografią na poziomie akademickim (nazwanych „Geografami”). W wariancie ogólnospołecznym określono pojmowanie geografii i jej przedmiotu badań oraz rozumienie jej roli, znaczenia i zadań, a także tego jak postrzegane są jej walory, mocne strony i słabości. Weryfikacji podlegała również praktyczna rola badanej dziedziny wiedzy i jej przydatność. Wśród „Geografów” badania objęły identyfikację sposobu rozumienia tożsamości geografii i jej cech konstytutywnych, percepcji zalet i słabości tej nauki, oceny procesu pogłębiającej się specjalizacji, ale też jej aplikacyjności oraz perspektyw rozwojowych. Z ankiet wynika, że respondenci mają pozytywny obraz geografii. Najczęstsze skojarzenia wśród „Kowalskich” cechuje płytkość, opisowość i powierzchowność. Geografia przez obie grupy respondentów postrzegana jest jako dziedzina wiedzy łącząca w sobie komponent przyrodniczy, społeczno-ekonomiczny oraz humanistyczny. Nie są zaskoczeniem opinie podkreślające duży walor utylitarny i aplikacyjny geografii. Zdaniem „Geografów” tożsamość tej nauki polega głównie na podejściu systemowym, całościowym, relacyjnym oraz na interdyscyplinarności. Znacząca część tej grupy respondentów potwierdza występowanie kryzysu tożsamości geografii. Jako niski postrzegany jest przez nich poziom jedności tej nauki. Podobnie słabo oceniony został poziom debaty nad stanem i kierunkami rozwoju.

This article presents the results of a study on the social role of geography as a science. The research was carried out among 1,000 respondents (called “Smiths” in the research, in Polish “Kowalscy”) as part of general social research and 102 professionals working in the field of geographical sciences at the academic level (referred to as “Geographers” in the article) using the CAWI technique. In the case of the survey for non-geographers, what has been determined was the understanding of geography and its object of study, the understanding of its role, importance and tasks, and also how its qualities, strengths and weaknesses are perceived. The practical role of the studied field of knowledge and its usefulness were also verified. For ‘Geographers’, the research included the identification of the understanding of the identity of geography and its constitutive features, the perception of strengths and weaknesses of this science, the evaluation of the process of increasing specialisation, but also of its applicability and development prospects. The survey shows that respondents have a positive image of geography. The most frequent associations are characterised by shallowness, descriptiveness and superficiality. Geography is viewed by both groups as a field of knowledge combining natural, socio-economic and humanistic components. Opinions emphasising a strong utilitarian and applicable value of geography are not surprising. According to “Geographers”, the identity of geography lies mainly in its systemic, holistic, relational approach and its interdisciplinarity. A significant part of this group of respondents confirms that geography is going through an identity crisis. They perceive the science unity level as low. Similarly, the level of debate on its condition and development trends was rated as poor.
Description
Keywords
Citation
Figlus T., Musiaka Ł., Wachecka-Kotkowska L., Włodarczyk B. (2022). Społeczna rola geografii jako nauki – wyniki badań empirycznych. Czasopismo Geograficzne, 93(4): 639–663. https://doi.org/10.12657/ czageo-93-25
Belongs to collection