Typy osobowości i temperamentu a style radzenia sobie ze stresem matek dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu

Simple item record

Full item record

dc.contributor.authorŚwierczyńska , Justyna Cecylia
dc.contributor.authorPawłowska, Beata
dc.contributor.authorChojnowska-Ćwiąkała, Izabela
dc.contributor.authorLatała, Aleksandra
dc.contributor.organizationUniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Wydział Pedagogiki i Psychologii
dc.contributor.organizationUniwersytet Medyczny w Lublinie, I Wydział Lekarsko-Dentystyczny, II Klinika Psychiatrii i Rehabilitacji Psychiatrycznej
dc.contributor.organizationUniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu
dc.contributor.organizationPowiatowe Centrum Medyczne w Grójcu
dc.date.accessioned2024-05-21T12:45:11Z
dc.date.available2024-05-21T12:45:11Z
dc.date.issued2023
dc.description.abstractWprowadzenie. Rodzice wychowujący dziecko z diagnozą autyzmu doświadczają wielu wyzwań związanych z opieką nad nim, które wpływają na poziom doświadczanego przez nich stresu. Cel. Celem pracy była analiza zależności między cechami osobowości i temperamentu matek wychowujących dzieci z diagnozą zaburzeń należących do spektrum autyzmu (AS D) a stylami radzenia sobie ze stresem. Materiały i metody. Badaniami objęto 58 kobiet wychowujących dzieci z diagnozą lekarską zaburzeń należących do spektrum autyzmu (według DSM-5). W pracy zastosowano różne narzędzia badawcze, takie jak: własna ankieta, Kwestionariusz Radzenia Sobie w Sytuacjach Stresowych CISS , Kwestionariusz Temperamentu EAS -D w wersji dla dorosłych oraz polską adaptację 10-punktowego Inwentarza Osobowości TI PI-PL. Wyniki i wnioski. Wyniki analiz statystycznych informują o występowaniu znaczących ujemnych korelacji między czynnikami osobowości matek: ekstrawersją i stabilnością emocjonalną, a stylem radzenia sobie ze stresem zorientowanym na emocjach. Dodatnie korelacje otrzymano między cechami temperamentu badanych: negatywną emocjonalnością a stylem radzenia sobie ze stresem zorientowanym na emocjach i unikaniu. Na podstawie analizy skupień wyodrębniono dwie grupy matek: z typem osobowości i temperamentu introwertywnym/niestabilnym emocjonalnie/z negatywną emocjonalnością oraz typem ekstrawertywnym/stabilnym emocjonalnie/z pozytywną emocjonalnością, które różnią się istotnie preferowanymi stylami radzenia sobie ze stresem. Cechy osobowości badanych kobiet: nasilona introwersja, nieśmiałość i neurotyczność łączą się istotnie z preferowaniem stylu radzenia sobie ze stresem skoncentrowanego na emocjach. Cechy temperamentu badanych kobiet: tendencja do reagowania niezadowoleniem, złością, agresją, czyli negatywna emocjonalność, łączy się ze stylem radzenia sobie ze stresem skoncentrowanym na emocjach oraz na unikaniu. Kobiety z typem osobowości introwertywnym/niestabilnym emocjonalnie/z negatywną emocjonalnością istotnie częściej niż kobiety z typem osobowości ekstrawertywnym/stabilnym emocjonalnie stosują w sytuacji stresu styl skoncentrowany na emocjach.pl
dc.description.abstractIntroduction. Parents raising a child diagnosed with autism experience numerous challenges related to caring for the child, which impact the levels of stress they undergo. Aim. The aim of the study was to analyse the relationship between personality and temperament traits in mothers raising children diagnosed with disorders within the autism spectrum (AS D) and their stress coping strategies. The study also sought answers to the question of whether examined mothers, differing in personality and temperament types, significantly differ in their preferred stress coping strategies. Materials and methods. The study involved 58 women raising children with a medical diagnosis of disorders within the autism spectrum (acc. to DSM-5). Various research tools were applied in the study, such as a custom survey, the Coping Inventory for Stressful Situations (CISS ), the adult version of the EAS -D Temperament Questionnaire, and the Polish adaptation of the 10-item Big Five Personality Inventory (TI PI-PL). Results and conclusion. The results of statistical analyses indicate the presence of statistically significant negative correlations between mothers’ personality factors such as extraversion and emotional stability and stress coping emotions-oriented strategies. Positive correlations were found between the temperament traits of the examined mothers – negative emotionality and stress coping strategies focused on emotions and avoidance. Based on the cluster analysis, two groups of mothers were identified: those with introverted/emotionally unstable/negative emotionality personality type and those with extraverted/emotionally stable/positive emotionality personality type, significantly differing in their preferred stress coping strategies. Personality traits of the examined women, such as increased introversion, shyness, and neuroticism are significantly correlated with a preference for stress coping strategies focused on emotions. Temperament traits of the examined women, such as a tendency to react with dissatisfaction, anger, and aggression (i.e., negative emotionality) are correlated with stress coping strategies focused on emotions and avoidance. Women with an introverted/emotionally unstable/negative emotionality personality type significantly more often employ stress coping strategies focused on emotions in stressful situations than do women with an extraverted/emotionally stable personality type.en
dc.identifier.citationŚwierczyńska, J. C., Pawłowska, B., Chojnowska-Ćwiąkała, I., Latała, A. (2023). Typy osobowości i temperamentu a style radzenia sobie ze stresem matek dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Wychowanie w Rodzinie, 30(4), 307-327. https://doi.org/10.61905/wwr/183876
dc.identifier.doi10.61905/wwr/183876
dc.identifier.issn2082-9019
dc.identifier.issn2300-5866
dc.identifier.urihttps://open.icm.edu.pl/handle/123456789/24313
dc.language.isopl
dc.publisherWydawnictwo Naukowe EDUsfera
dc.rightsUznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodoween
dc.rights.urihttp://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/
dc.sourceWychowanie w Rodzinie
dc.subjectcechy osobowościpl
dc.subjectmatkipl
dc.subjectzaburzenia ze spektrum autyzmupl
dc.subjectradzenie sobie ze stresempl
dc.subjecttypy temperamentu matkipl
dc.subjectmothersen
dc.subjectcoping with stressen
dc.subjectpersonality traitsen
dc.subjectautism spectrum disorderen
dc.subjecttypes of mother’s temperamenten
dc.titleTypy osobowości i temperamentu a style radzenia sobie ze stresem matek dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmupl
dc.title.alternativePersonality and temperament types and stress coping strategies of mothers of children diagnosed with autism spectrum disorderen
dc.typearticle
dc.type.versionpublishedVersion
person.identifier.orcidŚwierczyńska , Justyna Cecylia [0000-0002-9890-0677]
person.identifier.orcidPawłowska, Beata [0000-0003-3520-0187]
person.identifier.orcidChojnowska-Ćwiąkała, Izabela [0000-0003-4756-7752]
person.identifier.orcidLatała, Aleksandra [Latała, Aleksandra]
Files for this record
Original bundle
Now showing 1 - 1 of 1
Name: WWR-183876 (2).pdf
Size: 575.35 KB
Format: Adobe Portable Document Format
Description:
Download
License files
Name: license_rdf
Size: 1.13 KB
Format: RDF serialized in XML
Description:
Download
Belongs to collection
Artykuły / Articles