Znaczenie, wykorzystanie i ochrona wypływów wód podziemnych w województwie pomorskim

Chlost, Izabela; Fac-Beneda, Joanna

Znaczenie, wykorzystanie i ochrona wypływów wód podziemnych w województwie pomorskim

Abstract

W pracy przedstawiono zróżnicowanie, funkcje i znaczenie wypływów wód podziemnych w obrębie jednostki administracyjnej na przykładzie województwa pomorskiego. Realizację celu rozpoczęto od określenia stanu zinwentaryzowania źródeł na terenie województwa (aktualnie jest ich ponad 1300), a w dalszym etapie rozpoznania ich roli w środowisku geograficznym przy uwzględnieniu aspektu przyrodniczego, społecznego, kulturowego i sposobów wykorzystania gospodarczego. Materiał wyjściowy uzyskano w oparciu o kwerendę danych archiwalnych, interpretację map topograficznych i tematycznych oraz patrolowe badania terenowe przeprowadzone w latach 2006–2022. Stwierdzono, że na terenie objętym badaniem źródła pełnią zróżnicowane funkcje. Inicjują odpływ potamiczny (np. Źródła Roztoka, Źródliska Czarnej Wody), kształtują krajobraz i są ostoją bioróżnorodności (np. Karwickie Źródliska, Źródliska w Dolinie Ewy, Staniszewskie Zdroje). Reprezentują zabytki dziedzictwa religijno-kulturowego, w których woda uznawana jest za świętą (np. Matemblewo, Swarzewo, Piaseczno). W kontekście znaczenia użytkowego udokumentowano wykorzystanie gospodarcze wód źródlanych do napędzania młynów i kuźni wodnych (np. Siemianice, Górczyn, Źródła Studnicy), elektrowni (Staniszewskie Zdroje), a także stawów rybnych (Świecino). Wody źródlane ujmowane są też w celu zaopatrzenia w wodę pitną (Kętrzyno itd.).

The paper presents differences in groundwater outflows, their functions and importance within an administrative unit on the example of the Voivodeship of Pomerania. The aim began to be implemented by determining the inventory of sources in the voivodeship (currently there are over 1,300 of them), and further, by identifying their role in the geographical environment, taking into account natural, social, and cultural aspects as well as methods of their economic use. The initial material was based on the analysis of source data, the interpretation of topographic and thematic maps, and patrol field research conducted between 2006 and 2022. It was found that in the area covered by the study, springs perform various functions. They initiate a river outflow (e.g. Źródła Roztoka, Źródliska Czarnej Wody), form the landscape and are a sanctuary for biodiversity (e.g. Karwickie Źródliska, Źródliska w Dolinie Ewy, Staniszewskie Zdroje). They represent treasures of religious and cultural heritage in which water is considered sacred (e.g. Matemblewo, Swarzewo, Piaseczno). In the context of their utilisation, the economic use of spring waters to power mills and water forges (e.g. Siemianice, Górczyn, Źródła Studnicy), power plants (e.g. Staniszewskie Zdroje), and fish ponds (Świecino) has been documented. Spring waters are also captured as drinking water supply (Kętrzyno etc.).

Keywords

holy springs

Voivodeship of Pomerania springs protection fish ponds drinking water intakes

województwo pomorskie ochrona źródeł stawy rybne ujęcia wody pitnej święte źródła

Citation

Chlost I., Fac-Beneda J. (2024). Znaczenie, wykorzystanie i ochrona wypływów wód podziemnych w województwie pomorskim. Czasopismo Geograficzne, 95(2): 155–182. https://doi.org/10.12657/czageo-95-07

URI

https://open.icm.edu.pl/handle/123456789/24252

Belongs to collection

Czasopismo Geograficzne

Full item record