Franczyza, agencja i program partnerski jako sieciowe formy współpracy gospodarczej
Abstract
Prowadzenie działalności gospodarczej we współczesnym świecie bez względu na to, z którym zakątkiem globu jest ono związane, cechuje się jedną zasadniczą własnością. Jest nią nawiązywanie współpracy z innymi podmiotami. Dla jednych firm kluczowym aspektem będzie związanie ze sobą klientów, dla innych przede wszystkim trwałość relacji z dostawcami, a jeszcze inne przedsiębiorstwa stawiać będą na kooperację o zmiennej konfiguracji podmiotowej i przedmiotowej. Wśród dążeń stojących u podstaw takiego postępowania przedsiębiorstw można wymienić przede wszystkim zapewnienie skuteczności w zaspokajaniu potrzeb klientów, możliwość tworzenia w związku z tym względnej przewagi konkurencyjnej, czy też obniżenie kosztów działalności. Jednak te wszystkie potencjalne cele kooperacji można sprowadzić do wspólnego mianownika. Jest nim konieczność chwytania przez przedsiębiorstwo pojawiających się okazji w otoczeniu. Jest to możliwe dzięki układowi współpracujących podmiotów (nazywanego siecią), które reprezentują względnie lub realnie odmienne obszary działalności gospodarczej (w tym kontekście wiąże się to z posiadaniem przez nie odmiennej wiedzy o rynku geograficznym, produkcie, potrzebach klienta), co przekłada się w konsekwencji na wyłonienie się strategii działania przez te podmioty (M. Moszkowicz 2003). Założenie to stało się fundamentalne dla tzw. nowego paradygmatu zarządzania strategicznego. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie najbardziej popularnych form współpracy pomiędzy podmiotami na rynku polskim. Formy te z jednej strony mogą być charakterystyczne dla danej branży, lecz niekoniecznie musi wynikać to z charakterystyki owej branży, gdyż mają tu znaczenie również zaszłości natury historycznej. Co więcej najbardziej popularne formy owej współpracy są znane już nawet od stu lat (np. franczyza), lecz obecnie wpisują się one nadal w główne uwarunkowania rynkowe, a ich analiza zyskała szerszy kontekst odniesienia.