Kierunki i perspektywy rozwoju wybranych branż przemysłu rolno-spożywczego w Polsce
Abstract
Przemysł rolno-spożywczy jest działem gospodarki, który zajmuje się wytwarzaniem produktów i półproduktów przeznaczonych do spożycia takich, jak: mięsne, mleczne, pieczywo, cukiernicze, napoje alkoholowe i bezalkoholowe i wiele innych. W przemyśle rolno-spożywczym najbardziej konkurencyjne branże to: mięsna, mleczarska, owocowo-warzywna, cukiernicza, wtórne przetwórstwo zbóż oraz produkcja wyrobów tytoniowych. Źródłem przewag konkurencyjnych jest stosowanie przez przedsiębiorstwa strategii kosztowo-cenowych. Jest to możliwe dzięki niższym cenom produktów rolnictwa, niższym kosztom pracy (wynagrodzenia pracowników przemysłu rolno-spożywczego kształtują się poniżej przeciętnego wynagrodzenia) i pozostałych czynników produkcji oraz również dzięki niższym marżom przetwórczym. Warto zwrócić uwagę na fakt, że w miarę postępowania procesów konwergencji gospodarki Polski w ramach rynku Unii Europejskiej znaczenie przewag, które daje stosowanie strategii kosztowo-cenowych będzie spadać. Istotne znaczenie będzie miało wykorzystanie różnych strategii do zdobywania przewagi konkurencyjnej. Właściwe sformułowanie strategii stanowi główne wyzwanie dla przemysłu rolno-spożywczego w perspektywie kilku nadchodzących lat. W roku 2013 w Katedrze Strategii Zarządzania i Rozwoju Organizacji przeprowadzone zostały badania dotyczące analizy strategicznej wybranych branż przemysłu rolno - spożywczego. Celem badań było wskazanie, że myślenie strategiczne jest niezbędnym elementem rozwoju organizacji, gdyż wprowadza do niego planowość i racjonalność. Dokonując analizy strategicznej wybranych branż przemysłu spożywczego uwaga została skupiona na analizie trendów w otoczeniu biznesowym przedsiębiorstw przemysłu spożywczego, jak również dokonano analizy atrakcyjności branż. Celem podjętych badań była identyfikacja możliwości i zagrożeń związanych ze zmianami w bezpośrednim otoczeniu przedsiębiorstw (perspektywa makrootoczenia) badanej branży. Celem oceny atrakcyjności branży oraz pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstwa (mikrootoczenia) było pogłębienie wiedzy dotyczącej możliwości i zagrożeń, które znajdują się w otoczeniu konkurencyjnym (konkurencja, substytuty, dostawcy, klienci, nowe produkty), a także wewnętrznych sił i słabości przedsiębiorstw. Badania realizowane w roku 2014 mają być kontynuacją badań przeprowadzonych w roku 2013. W Katedrze Strategii Zarządzania i Rozwoju Organizacji podjęta została próba określenia kierunków i perspektyw rozwoju wybranych branż przemysłu rolno-spożywczego. Rozwój to zachodzący w czasie proces zmian dlatego bardzo istotne jest określenie kierunków zmian w analizowanych branżach, jak również określenie możliwości rozwojowych dla przedsiębiorstw w nich działających. Celem badań było wskazanie w jakim kierunku będą zachodziły zmiany w wybranych branżach przemysłu rolno – spożywczego oraz jakie to daje szanse i zagrożenia dla przedsiębiorstw działających w analizowanych branżach. W pracy podjęto zadanie analizy i oceny jak powstające nowe struktury przedsiębiorstw, budowane przez nie strategie oraz innowacje wpływają na rozwój przedsiębiorstw sektora spożywczego. W związku z identyfikacją kluczowych obszarów praca składa się z pięciu części. W części pierwszej dokonana została charakterystyka przemysły rolno – spożywczego w Polsce oraz określone zostały szanse i zagrożenia dla tego sektora. W części drugiej scharakteryzowano branże piekarniczo – cukierniczą, następnie dokonana została analiza konkurencyjności wybranych przedsiębiorstw sektora piekarniczego, piekarniczo – cukierniczego oraz cukierni. Analiza ta miała na celu wskazanie, że wykorzystanie tej metody jest przydatne w formułowaniu strategii rozwoju. Po wykreśleniu profili konkurencyjności przedstawiono zalecenia strategiczne dla badanych przedsiębiorstw wykorzystując macierz ADL, McKinseya oraz Ansoffa. W części trzeciej opracowania dokonana została charakterystyka branży owocowo – warzywnej, przedstawione zostały uwarunkowania rozwoju analizowanej branży, a następnie sformułowano perspektywy rozwoju branży owocowo – warzywnej po roku 2014 wykorzystując analizę SWOT. W części czwartej opracowania przedstawiono tradycyjne i alternatywne strategie konkurowania w branży mięsnej. Rozważania zostały rozpoczęte od przedstawienia strategii konkurowania w branży mięsnej w podejściu tradycyjnym. Następnie scharakteryzowano innowacyjność zarządzania oraz branżę mięsną, aby dokonać charakterystyki strategii błękitnego oceanu, jako alternatywy do tradycyjnych strategii konkurowania. W części piątej opracowania przedstawiono rozwój branży mleczarskiej w Polsce w latach 2008-2013. Dokonano charakterystyki determinant oraz strategii rozwoju analizowanej branży. Rozważania rozpoczęto od analizy rynku mleka w Polsce, następnie scharakteryzowano polski handel zagraniczny produktami mlecznymi, aby na zakończenie strategie rozwoju przedsiębiorstw przemysłu mleczarskiego. Otoczenie jest burzliwe i szybko się zmienia organizacje, aby się rozwijać muszą wprowadzać zmiany i tworzyć nowe modele zarządzania. Z tych względów przy określaniu kierunków i perspektyw rozwoju wybranych branż przemysłu rolno – spożywczego przybliżona została problematyka dotycząca wykorzystania analiz strategicznych w formułowaniu strategii rozwoju przedsiębiorstw.
Description
Please visit:
www.krzysztoffirlej.pl
Keywords
innowacje konkurencyjność analiza konkurencji czynniki konkurencyjne przemysł spożywczy competitive analysis competitive factors economic conditions gospodarka żywnościowa fundusze strukturalne determinanty konkurencyjności konkurencyjność food economy misja rolnictwa wizja rolnictwa rolnictwo rozwój społeczny rozwój gospodarczy prognozowanie struktura agrarna dane demograficzne kapitał ludzki rozwój przemysłowy produkcja żywności wskaźniki ekonomiczne wydajność pracy zatrudnienie efektywność zarządzanie jakością kontrola jakości ceny żywność przewaga cenowa przedsiębiorstwo spożywcze business management w rolnictwie globalization agriculture social development economic development forecasting agrarian structure human capital industrial development food production economic indicators labor productivity employment efficiency quality management quality control price advantage business management in agriculture restrukturyzacja rozwój prywatyzacja procesy restrukturyzacji zarządzanie firmą gospodarka rynkowa transformacja organizacja produkcji gastronomia determinanty rozwoju sektora konkurencja w sektorze modernizacja przedsiębiorstw globalizacja development privatization restructuring processes company management market economy employment transformation organization of production gastronomy competition in the sector modernization of enterprises diagnoza rozwoju przedsiębiorstw korzyści konkurencyjne w agrobiznesie endogeniczne determinanty rozwoju metody scenariuszowe aspekty strategiczne rozwoju międzynarodowe strategie rozwoju cele strategiczne strategie rozwoju przedsiębiorstw CAP wspólna polityka rolna programowanie rozwoju agrobiznesu uwarunkowania organizacyjne klasyfikacja jakościowa firm analiza dynamiczna analiza przestrzenna analiza porównawcza profil ekonomiczny przemysłu rolno-spożywczego GPW w Warszawie koniunktura rolna ceny surowców rolnych łańcuch żywnościowy ogniwa agrobiznesu działy agrobiznesu instytucjonalne uwarunkowania konkurencyjności system gospodarki żywnościowej metody i techniki badawcze sektora agrobiznesu badania diagnostyczne determinanty rozwoju ewolucja sektora agrobiznesu uwarunkowania rozwoju czynniki rozwoju gospodarka oparta na wiedzy sektor rolno-spożywczy agrobiznes diagnosis of business development competitive advantages in agribusiness endogenous determinants of development scenario methods international development strategies strategic objectives common agricultural policy agribusiness development programming organizational conditions dynamic analysis spatial analysis comparative analysis agricultural prosperity agricultural commodity prices food chain agribusiness cells departments of agribusiness institutional determinants of competitiveness evolution of the agribusiness sector growth factors
Citation
K. Firlej (red.) Kierunki i perspektywy rozwoju wybranych branż przemysłu rolno-spożywczego w Polsce, Katedra Strategii Zarządzania i Rozwoju Organizacji, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Kraków 2014